Pionieren op TikTok: ‘Met een video van één minuut bereik je net zo veel mensen als met een nieuwsuitzending op tv’
Nieuws | OnderzoeksjournalistiekHet recente rapport van het Commissariaat voor de Media windt er geen doekjes om: 78 procent van de jongeren is voor hun nieuwsgaring afhankelijk van sociale media als TikTok en Instagram. Toch zijn veel traditionele nieuwsmedia nog terughoudend met de inzet ervan. Drie jonge journalisten vertellen hoe zij experimenteren. ‘Als je echt wil groeien, moet je de wetten van het platform volgen.’
Jonas Lips (26) – TikTok-journalist voor Het Laatste Nieuws (HLN) en jongerenreporter bij VTM Nieuws
Drie jaar geleden kreeg Jonas Lips bij het Belgische HLN de taak om nieuwsfilmpjes op TikTok te maken. ‘Ik moest mezelf lanceren als het gezicht van het eerste grote nationale nieuwsmerk dat naar TikTok gaat.’ Het platform was op dat moment nog compleet onontgonnen gebied voor media en sommige collega’s bekeken de aspiraties van de jonge journalist dan ook ‘met argusogen’. ‘Zij associeerden TikTok alleen maar met dansen en zingen.’

Inmiddels is HLN met ruim 450 duizend volgers het grootste TikTok-kanaal van België, en daarmee snoert het zelfs de grootste sceptici definitief de mond. ‘Iedereen ziet hoe populair het is – met een TikTok-video van één minuut bereik je ongeveer net zo veel mensen als met een nieuwsuitzending op tv. Soms zelfs meer.’ Volgens Lips zit het ook met de journalistieke kwaliteit wel snor. ‘Kijk maar naar de commentsectie, daar wordt hard gedebatteerd over actuele onderwerpen.’
Jongeren sturen mij dm’s of reageren op nieuwsfilmpjes, soms met het verzoek om iets beter uit te leggen
Elke werkdag maakt Lips, die sinds kort ondersteuning krijgt van een collega, drie à vier video’s voor een publiek bestaande uit tieners en twintigers. ‘Ik sta op en kijk naar het grootste nieuws van de dag, dat ik vervolgens op behapbare wijze aan jongeren overbreng.’ Sommigen laten Lips persoonlijk weten daar blij mee te zijn. ‘Het is een dankbaar publiek om voor te werken.’
Die wederkerigheid tussen HLN en de jonge schare volgers is voor Lips het grootste voordeel van TikTok-journalistiek. ‘Het contact met de doelgroep is heel laagdrempelig en direct. Ze sturen mij dm’s of reageren op nieuwsfilmpjes, soms met het verzoek om een bepaald onderwerp beter uit te leggen.’ Andersom zoekt Lips zijn doelgroep ook op, bijvoorbeeld voor het vinden van bronnen voor een reportage. TikTok vormt zo niet alleen een distributieplatform voor HLN, het is ook een belangrijke bron van input.
Wat Lips wel ‘vervelend’ vindt aan TikTok is dat bepaalde video’s minder aandacht krijgen dan ze volgens hem verdienen. Dat zou komen door het algoritme, dat zo is afgesteld dat thema’s die raken aan bijvoorbeeld oorlog of (seksueel) geweld minder in beeld komen bij gebruikers. ‘Zulke video’s krijgen slechts 40 duizend views, wat in verhouding weinig is. Dat is spijtig.’
Eline Kuper (30) – TikTok-journalist voor RTL Nieuws
Voor video- en buitenlandredacteur Eline Kuper begint het TikTok-avontuur in maart 2023, wanneer collega Fatima Warsame haar vraagt om elke week een paar uur na te denken over manieren om meer jongeren te bereiken. De hoofdredactie wil al langer ‘iets doen’ met die doelgroep. Wat precies, dat moeten Kuper en Warsame uitzoeken.

Een maandenlange periode van ‘aankloten en experimenteren’ mondt in november dat jaar uit in een officieel TikTok-account, waar nieuwsgebeurtenissen moeten worden voorzien van context en achtergrond. ‘Uit onderzoek blijkt dat jongeren nieuws interessant vinden zolang het nuttig voor hen is, of als ze zich aan iemand in het item kunnen spiegelen,’ zegt Kuper. ‘Daarom willen we graag jongere gezichten in onze video’s. Jongeren haken af als we over ze praten in plaats van met ze.’
We kiezen het liefst woorden die we ook gebruiken als we met vrienden praten
Terugkijkend op haar eerste TikTok-jaar zegt Kuper dat het zowel een van de ‘stressvolste’ als ‘allerleukste’ dingen is die ze ooit heeft gedaan. ‘Het kost veel energie om nieuwe dingen te ontwikkelen en op een andere manier nieuws te maken. Tegelijkertijd kunnen we al onze creativiteit erin kwijt en geeft het een gevoel van pure vrijheid.’
Die creativiteit komt volgens Kuper goed van pas aangezien hun doelgroep, jongeren tussen de 18 en 25 jaar, informatie graag in een vermakelijke vorm geserveerd krijgt. ‘Voor jongeren is het belangrijk dat nieuws leuk is. Dat betekent niet per se dat het vrolijk nieuws moet zijn, maar wel dat het boeiend is.’ In de video’s zijn de RTL-journalisten daarom scheutig met humor en flitsende graphics, en wordt ook het persoonlijke niet geschuwd. Verder speelt taal een belangrijke rol. ‘We kiezen het liefst woorden die we ook gebruiken als we met vrienden praten.’
Hoewel de twee dertigjarigen allebei ‘chronisch online’ zijn en daardoor precies weten wat er speelt, voelen ze hun jongere publiek niet altijd naadloos aan. Dat bleek toen ze laatst een filmpje maakten over hoe het koningshuis van Dubai zaken had gedaan met een Europese drugscrimineel. ‘We kregen daar veel negatieve reacties op,’ zegt Kuper. ‘Daarom moeten we constant testen of we nog in touch zijn met onze doelgroep.’
Josien Wolthuizen (32) – coördinator crossmedia en socials bij Het Parool
Als digitaal strateeg bij Het Parool, waar ze sinds 2013 werkt, is Wolthuizen dagelijks bezig met ‘politiek bedrijven en lobbyen’. Ze heeft ‘heel veel meetings’ met zowel de hoofdredactie als andere mensen binnen uitgever DPG Media. En dat allemaal met maar één doel: het online bereik van haar krant zo groot mogelijk maken.

Een van haar belangrijkste projecten was het opzetten van Instagramaccount PS Parool, dat zich anders dan het reguliere account van de krant presenteert als de stadsgids van Amsterdam. Hierop worden artikelen van de website niet simpelweg vertaald naar een Instagrampost, maar ontdekken mensen via reels (korte video’s) de hotspots van de stad. Het slaat aan: binnen 1,5 jaar tijd is het aantal volgers van het account verviervoudigd.
Ik hou van experimenteren, maar wil ook voorzichtig zijn en niet zomaar overal head first induiken
‘Als je echt wil groeien,’ zegt Wolthuizen, ‘dan moet je de wetten van het platform volgen.’ Bij Instagram betekent dat ‘snelle beelden, snel gemonteerd en tekst in het beeld.’ Een montagestijl die het vooral goed zou doen bij Gen Z en Millennials. Ook beweert Wolthuizen dat het algoritme je sneller opmerkt als het kanaal een heel duidelijke signatuur heeft, zoals PS Parool. ‘Wij houden je op de hoogte van alles wat je moet zien, proeven en lezen in Amsterdam.’
Hoewel de filmpjes van het Instagramaccount qua vorm sterk aan TikTok doen denken, zit Het Parool zelf (nog) niet op dat platform. ‘Er hebben genoeg collega’s op de deur geklopt met de boodschap dat we op TikTok moeten,’ aldus Wolthuizen. ‘Maar ik wil pas met iets nieuws beginnen als we het andere goed onder de knie hebben.’
Wolthuizen vreest dat de aandacht en zorg voor het Instagramkanaal verslapt als ze op meer platforms actief zijn. ‘Ik houd van experimenteren, maar wil ook voorzichtig zijn en niet zomaar overal head first induiken.’ Want door dat te doen verspil je mogelijk tijd en geld, terwijl de budgetten en mankracht op de redactie beperkt zijn. Daar komt bij dat de krant, in tegenstelling tot bijvoorbeeld RTL Nieuws, van origine ‘geen videomakend bedrijf’ is. ‘Video’s zijn hun core business, bij ons werken mensen met pen en papier.’