Van lifehack tot levensvraag: Slim Leven volgens NRC

Hoe maak je duurzame keuzes in de supermarkt? Welke series zijn op dit moment de moeite waard? En hoe onderhoud je een vriendschap? De Slim Leven-gidsen van NRC helpen lezers bij kleine en grote beslissingen in het dagelijks leven. We spreken coördinator David Haakman en Juliette Vasterman, chef van het katern Leven, waar Slim Leven onder valt. ‘De verhalen lijken misschien luchtig, maar zijn vaak juist lastig te schrijven.’

Buiten tikt de thermometer bijna 30 graden aan, maar op de redactie van NRC is het aangenaam koel. Bij binnenkomst wijst Slim Leven-coördinator David Haakman op een groot digitaal bord midden in de ruimte. Daarop wordt realtime bijgehouden welke verhalen op de website het best gelezen zijn. Vandaag doet De Grote Hittegids het goed.

‘In de gids geven we tips om warme dagen door te komen,’ vertelt Haakman. ‘We hebben hem begin juli vorig jaar gemaakt, maar deze weken is hij weer relevant. Dus plaatsen we de gids opnieuw op de homepage en gaat-ie ook weer mee met de nieuwsbrief. Zo geven we artikelen een tweede leven.’

Rijk archief

Het team van Haakman, dat naast hemzelf bestaat uit twee vaste redacteuren, kan bij het samenstellen van de gidsen putten uit een rijk archief. De gidsen zijn in principe tijdloos, al wordt voor publicatie wel rekening gehouden met de juiste timing. Ook bekijken de redacteuren kritisch of er een update nodig is. Daarnaast linken ze veel door naar andere artikelen over het onderwerp – een van de voordelen van een online publicatie.

Slim Leven is onderdeel van de redactie Leven. Het Leven-katern van de krant verschijnt zowel op papier als online, en bevat naast de praktische vraagstukken bijvoorbeeld ook persoonlijke lunchinterviews.

‘Leven is wat breder dan Slim Leven’, legt Haakman uit. ‘Leven-verhalen hoeven niet per se praktisch inzetbaar te zijn, maar mogen ook gewoon inspirerend zijn.’ Chef Juliette Vasterman: ‘In onze Leven-artikelen proberen we iedere dag de vraag te beantwoorden: hoe leef je je leven? Daar past Slim Leven perfect bij.’ Haakman: ‘Juliette loopt al lang rond bij Leven en heeft een goed geheugen voor wat eerder al geschreven is over een onderwerp. Dat is ideaal tijdens brainstorms.’

Wat te doen op een warme dag

Het idee voor de Slim Leven-gidsen ontstond tijdens de coronacrisis. Het ging financieel goed met NRC en er was ruimte voor investeringen. Haakman, die destijds leiding gaf aan het social team van NRC, wist dat de servicegerichte stukken goed gelezen werden. Die verschenen al in een Slim Leven-nieuwsbrief, maar konden nog beter tot hun recht komen, bijvoorbeeld als bundel. Op 24 mei 2022 werd de eerste gids gepubliceerd, sindsdien zijn er ruim tachtig gemaakt.

Onze missie is: journalistiek bedrijven die de lezer slimmer maakt

Waarom vindt NRC het belangrijk om de lezer door het leven te gidsen? Kan die niet zelf bedenken wat te doen op een warme dag? ‘We willen lezers graag helpen,’ zegt Haakman. ‘Onze missie is: journalistiek bedrijven die de lezer slimmer maakt. Dat doen we door nieuwsgebeurtenissen te duiden, maar ook door mensen te helpen bij beslissingen in het dagelijks leven.’

Daar is duidelijk behoefte aan, blijkt uit de cijfers. De Slim Leven- en Leven-artikelen spreken nieuwe (jonge) lezers aan op sociale media en staan regelmatig bij de best gelezen online artikelen. Logisch, vindt Vasterman. ‘Ze gaan over herkenbare onderwerpen in je eigen leven. Gezond eten, sporten, slapen, opvoeden, de overgang, ouder worden. De kans dat zo’n onderwerp jou persoonlijk aanspreekt, is groot. En als het niet over jou gaat, dan wel over je ouders of kinderen.’

Hoofd en hart

Ook andere media zetten de laatste jaren meer in op zulke ‘servicejournalistiek’. Zo heeft de Volkskrant een aparte Beter Leven-sectie, en publiceren ook andere DPG-titels als Nu.nl en AD artikelen met financiële tips, recensies van de nieuwste gadgets of do’s en don’ts op het gebied van gezondheid.

Zijn lezers daar meer naar op zoek dan vroeger? Dat denken Haakman en Vasterman niet per se. ‘Die behoefte bestond tien tot twintig jaar geleden ook al,’ vermoedt Vasterman. ‘Toen waren zulke luchtigere en praktische artikelen alleen nog meer taboe. Ik weet nog dat ik voor nrc.next een verhaal schreef over mannenmake-up. En over alternatieve geneeswijzen bij dieren. Dat vond de redactie wel spannend. Die onderwerpen pasten niet zo goed bij NRC.’

Naast ons doel om vaste lezers te helpen, willen we natuurlijk ook nieuwe lezers trekken

Dat veranderde tijdens het hoofdredacteurschap van Peter Vandermeersch, denkt ze. ‘Hij wilde bijna elke dag Leven in de krant hebben, omdat hij een krant wilde maken voor het hoofd én voor het hart.’ Zo is langzaam een mentaliteitsverandering ontstaan, die de artikelen tegelijk met de groei van online journalistiek en sociale media uit de taboesfeer heeft gehaald.

Daar komen de commerciële kansen die de gidsen bieden bij. NRC pusht de gidsen flink op sociale media – bijvoorbeeld de Slaapgids – en besteedt ook veel aandacht aan de vindbaarheid van de gidsen op Google. Haakman: ‘Naast ons doel om vaste lezers te helpen, willen we natuurlijk ook nieuwe lezers trekken.’ Met resultaat: uit de cijfers blijkt dat de Slim Leven-gidsen regelmatig tot nieuwe abonnementen leiden.

Leven, geen LINDA.

Nog steeds is het een onderwerp van gesprek tussen de twee: hoe kunnen ze op een NRC-manier – van oudsher toch een serieuze krant – schrijven over lichte en luchtige onderwerpen? Vasterman: ‘Het moet wel een Leven-verhaal van NRC worden, en niet een LINDA.-stuk. Niets ten nadele van LINDA., natuurlijk. Maar we willen ons graag onderscheiden.’

Dat doen ze door hoge eisen te stellen. ‘We willen dat een journalist gewone mensen aan het woord laat, maar ook een hoogleraar,’ somt Vasterman op. ‘Er moeten wetenschappelijke onderzoeken aangehaald worden, maar ook reportage-elementen in zitten. De stukken moeten een duidelijke boodschap hebben en niet te particulier zijn. Het zijn gelaagde stukken, die vaak best lastig te schrijven zijn. Ook al lijken ze misschien luchtig.’

Als voorbeeld geeft ze de tatoeagespecial van een tijd terug. ‘Ik kan me voorstellen dat een blad als LINDA. dan mensen portretteert die een tatoeage hebben laten zetten. Wij gaan dieper, door ook vragen te beantwoorden als: hoe werkt het weglaseren van tatoeages eigenlijk? En heb je daar een BIG-registratie voor nodig of mag je schoonheidsspecialiste het ook doen?’

Te oppervlakkig

Vooral de werkwijze en de insteek van een verhaal of gids bepalen dus of iets ‘NRC genoeg’ is – meer dan het onderwerp. Haakman: ‘Vorig jaar wilden we voor de zomervakantie een gids maken over de vraag: hoe houd jij het onderweg gezellig? We vroegen lezers hun ervaringen te delen. De input was nuttig, maar net iets te licht. Ook omdat we geen verdiepende artikelen over dit onderwerp in ons archief hadden. Dan kun je besluiten nieuwe artikelen te schrijven, maar daar was de insteek toch te oppervlakkig voor.’

Het komt ook voor dat de redactie het halverwege over een andere boeg gooit. Dat was het geval bij de gids over warmtepompen, waar het langst aan gewerkt is. ‘De eerste versie was heel informatief, maar voelde nog niet NRC genoeg,’ vertelt Haakman. ‘Hij moest kritischer. Dus werd de insteek: ‘Wil je overstappen naar een warmtepomp? Stel jezelf dan eerst deze 6 vragen’.’

Reacties van lezers

Wat opviel: hoeveel reacties de waterpompgids opriep. ‘Lezers mailden heel uitgebreide inhoudelijke toevoegingen,’ vertelt de coördinator. ‘We hebben de gids een paar keer geactualiseerd, maar je kunt niet bezig blijven. Je maakt lezers ook niet blij als je duizend vragen of tips op een rij zet.’

We willen lezers lichtpuntjes bieden in donkere tijden

De Slim Leven-gidsen lenen zich goed voor interactie met lezers. Onder elke gids staat een oproepje om reacties te mailen naar slimleven@nrc.nl. Bij de gids over geld besparen vroeg de redactie lezers of ze nog belangrijke tips misten. Ook daar kwamen veel reacties op. Daarnaast plaatst het team regelmatig enquêtes bij gidsen. Vonden lezers deze gids nuttig? En hebben ze nog suggesties voor andere onderwerpen? Zo ontstonden de gidsen met tips voor beste tentoonstellingen, films, boeken en podcasts. Die worden continu geüpdatet.

Haakman: ‘Het is fijn dat we hier op de redactie veel expertise in huis hebben, van cultuur en media tot wetenschap en klimaat. Andere deelredacties kloppen ook regelmatig bij ons aan met voorstellen. Daar werken we nauw mee samen. En met onze vormgevers en beeldredacteuren.’

Lichtpuntjes

Aan ideeën voor nieuwe gidsen dus geen gebrek. Haakman ziet vooral grote kansen op het gebied van duurzaamheid. ‘We schrijven veel over de gevolgen van klimaatverandering. Niet de vrolijkste verhalen. Zulke artikelen zijn belangrijk om te brengen, maar lezers willen ook weten: wat kan ik zelf doen? Daar willen we ze bij helpen door praktische, constructieve verhalen te schrijven. Juliette, jij omschreef dat laatst heel mooi in het jaarverslag. Wat zei je ook alweer?’ Vasterman: ‘Dat we lezers lichtpuntjes willen bieden in donkere tijden.’