Maandblad MUG vraagt onvermoeibaar aandacht voor armoede: ‘De politiek heeft dit geaccepteerd’

Nieuws | Journalistiek en maatschappij

Ongelijkheid en armoede staan steeds hoger op de journalistieke agenda. Voor gratis maandblad MUG zijn die onderwerpen niks nieuws. Sinds 1988 schrijft het over en voor mensen die weinig geld hebben. ‘Ook voor hoogopgeleide zzp’ers.’

Ze vindt het hartstikke goed hoor: reportages over armoede in de kranten, tv-programma’s als Sander en de Kloof en Scheefgroei. Maar het valt journalist Robin Uitham ook op dat een deel van de media-aandacht voor armoede pas loskomt nu door de extreme inflatie en de energiecrisis óók de middenklasse voelt hoe het is om in de stress te schieten vanwege een gasrekening. ‘In die zin is de huidige aandacht cru. We hadden armoede eigenlijk al geaccepteerd. Het is een politieke keuze geweest van vier kabinetten Rutte om te blijven zeggen: als je maar hard genoeg werkt, kom je er wel uit. Dat het zo niet werkt, is allang bekend.’

Uitham is hoofdredacteur van MUG, een gratis maandblad voor bewoners van Amsterdam en omgeving met weinig geld. Voor de MUG-redactie is armoede niet iets ‘waar we ook iets mee moeten’, maar al 34 jaar de core business. Armoede neemt toe – volgens het CBS gaan we richting 1,3 miljoen Nederlanders onder de armoedegrens – maar was altijd al een probleem. Dat het bewustzijn daarover vaak ontbrak, komt volgens Uitham mede doordat arme Nederlanders weinig zichtbaar zijn. ‘En dat komt weer omdat ze niet het geld en de middelen hebben om mee te doen aan de maatschappij.’ MUG probeert dat te veranderen. ‘Wij willen mensen niet alleen informeren, maar ook zichtbaar maken, een podium bieden.’

We hadden armoede eigenlijk al geaccepteerd

Uitham zit op de MUG-redactie in Amsterdam, waar sprake is van olifanten in de kamer – letterlijk. Porseleinen olifanten, pluche olifanten, een olifantenkrukje, olifantenkunst aan de muur. (Dat heeft overigens niets te maken met ‘van een mug een olifant maken’, maar is het resultaat van de olifantenliefde van een vrijwilliger.) Uitham heeft de dag ervoor het nieuwe nummer afgerond. Thema: schuldhulp. Op haar telefoon toont ze de cover, met daarop schuldhulpverleners en de kop: ‘Schulden? Wij helpen je.’

microsoftteams-image-3

Het is een van de onderwerpen waar MUG op focust, naast onder andere de participatiewet, armoederegelingen en sociale zekerheid. ‘We zijn het enige blad voor mensen met weinig geld. En die doelgroep is alleen maar groter geworden. We schrijven niet alleen meer voor mensen in de bijstand of  ww [MUG staat voor ‘Maandblad voor UitkeringsGerechtigden’, red.] maar ook voor werkende armen, flexwerkers en hoogopgeleide zzp’ers die financieel een onzeker bestaan hebben.’

Highbrow

De oprichters van MUG kwamen uit de scene van krakers en ‘bewust baanlozen’. Eén van de oprichters was zelfs een voormalig bankovervaller. ‘Het was best anarchistisch.’ Later professionaliseerde het blad. Uitham, die bij onder andere het ANP, de Volkskrant en verschillende omroepen werkte, werd er drie jaar geleden hoofdredacteur. Naast haar is er nog één vaste redacteur. Verder is er een vaste schil van freelancers, onder wie journalisten met enige bekendheid, zoals schrijver Jonah Falke, onderzoeksjournalist Kim van Keken, Telegraaf-coryfee Jaap de Groot en cartoonist Joep Bertrams.

Dat Uitham hen kon strikken, is te danken aan haar netwerk, maar zegt ook iets over MUG, dat geen blaadje is maar een Blad. In het een na laatste nummer stonden onder andere een literaire reportage van Falke en fotograaf Elmer van der Marel over ‘buitenslapers’ en een stevig interview met een afzwaaiende lector Armoede-interventies.

Uitham waakt er wel voor dat het blad te highbrow wordt. MUG moet blijven aansluiten bij de belevingswereld van de doelgroep. Zo verhoogde ze het aantal rubrieken met praktische geldtips. Zoals de serie Mijn huishoudboekje, waarin iemand laat zien hoe-ie het rooit. En in Klerenzooi, een van de oudste rubrieken, steekt een lezer zich voor maximaal 30 euro in een nieuwe outfit.

microsoftteams-image-5-2
microsoftteams-image-6-2

MUG probeert de doelgroep waardig te benaderen. Zo maakt Uitham geïnterviewden er, voordat de foto wordt gemaakt, altijd expliciet bewust van dat ze een maand lang in de hele stad liggen, van supermarkten tot bibliotheken en ziekenhuizen. Ook worden bijvoorbeeld slapende daklozen niet buiten hun weten gefotografeerd. Dergelijk respect is er niet altijd bij andere mediamakers. Soms komt het volgens Uitham neer op poverty porn, zoals bij het SBS6-programma Steenrijk, Straatarm. ‘Als het alleen maar dient om te etaleren wat armoede is, zonder dat het ergens toe leidt, wordt het een soort effectbejag.’

MUG gaat niet alleen óver arme mensen, maar is er ook vóór hen. Dat blijkt alleen al uit het feit dat het gratis beschikbaar is. ‘Onze doelgroep heeft geen geld voor abonnementen op dure kranten.’

‘De kloof’ is ook in Amsterdam zichtbaar. ‘In Amsterdam heeft bijna een op de vijf huishoudens een inkomen onder de armoedegrens. Een hoogopgeleide in een dure wijk leeft gemiddeld zes jaar langer dan een laagopgeleide in een armere buurt.’ In de media wordt de kloof vaak de Randstedelijke yup die haverlattes van zes euro drinkt tegenover de door de overheid vergeten provinciaal. Maar binnen de grenzen van de stad zijn de kloven net zo goed heel groot. Ook daar wonen volop ‘vergeten’ groepen als chronisch zieken of wajongers. En die yup met zijn haverlatte lijkt zorgeloos, maar zit misschien wel met dat dure drankje in de Coffee Company omdat hij als worstelende zzp’er een huis moet delen en daar niet kan werken.

Onafhankelijk

MUG houdt net als veel van haar lezers net het hoofd boven water. Het blad is eigendom van een stichting die uitsluitend bestaat om MUG overeind te houden en leeft van subsidie en advertentie-inkomsten. Uitham is trots dat MUG één van de weinige bladen is die nog zelfstandig opereren. Een groot verschil met mega-uitgevers als DPG Media, dat op twee steenworpen van de redactie vandaan zit.

Het is een beetje raar om als blad voor mensen met weinig geld om geld te vragen. Daarom vragen we om één euro

Maar zelfstandigheid betekent soms ook sappelen. De laatste twee nummers van dit jaar zijn dunner omdat het budget bijna op is. Sinds kort vraagt MUG lezers om donaties, middels een QR-code op de voorpagina. Uitham lacht. ‘Het is een beetje raar om als blad voor mensen met weinig geld om geld te vragen. Daarom vragen we om één euro.’ Al kwam er ook al een keer 347 euro binnen. De hoop is dat meer mensen die zelf wat ruimer bij kas zitten, maar MUG wel waarderen, wat meer willen doneren.

Verder wil Uitham het onlinegedeelte flink uitbreiden. ‘150.000 Amsterdammers zijn laaggeletterd. Zij kijken het blad alleen door en leggen het weer opzij.’ Uitham hoopt hen een alternatief te bieden in de vorm van korte filmpjes. Dankzij haar televisie-ervaring denkt ze te weten hoe ze tegen relatief lage kosten ‘MUG TV’ kan maken. Daarvoor, en voor het uitbouwen van de website en socials, wil ze binnenkort ergens subsidie aanvragen. Zo kan MUG het onderwerp armoede in de toekomst op de kaart blijven zetten. Ook als de crisis voor de middeninkomens straks weer wat gezakt is.

Nieuwsbrief

Ontvang ons laatste nieuws
Hidden
Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.