Samen weten we meer
Sparringpartners
Het Signaalgesprek helpt redacties om het contact met hun publiek te versterken. Dankzij het Signaalgesprek wordt het publiek gehoord en gezien. Dat zorgt voor meer vertrouwen in de journalistiek. Journalisten ontdekken thema’s en ervaringen die ze anders nooit hadden gehoord. Deelnemers ontmoeten mensen die hun werk of missie verder kunnen helpen. Het levert nieuwe invalshoeken, originele rubrieken en nieuwe bronnen op.
De oplossing
Op deze manier ziet de journalistiek het publiek niet als ‘iets dat je ook nog even moet betrekken’, maar als een waardevolle sparringpartner voor ideeën, kennis en verdieping. Het Signaalgesprek draagt bij aan journalistieke vernieuwing en een sterker vertrouwen tussen publiek en media. Deze methode laat zien dat journalistiek sterker wordt wanneer ze haar publiek niet alleen toespreekt, maar ook uitnodigt om mee te denken.
De methode
- De redactie bepaalt eerst het thema waarover ze meer wil weten.
- Daarna nodigt ze vijf tot tien ervaringsdeskundigen uit voor een bijeenkomst van maximaal drie uur. De bijeenkomst bestaat uit een voorstelronde, brainstormsessie en een ‘hoe nu verder’-gesprek. Hierbij wordt er eten aangeboden om een lossere sfeer te creëren.
- Een moderator leidt het gesprek. Zo kan de aanwezige journalist beter luisteren naar wat er speelt bij de groep mensen.
- De redactie komt met de centrale vraag: wat zijn jullie zorgen, uitdagingen en ideeën rond dit thema? En het antwoord komt uit de samenleving. Dat zijn bijvoorbeeld chirurgen, buschauffeurs, leraren of jeugdwerkers; mensen die uit ervaring weten hoe het er in de praktijk écht aan toe gaat.
- Tijdens de bijeenkomst staan alle deelnemers gelijk. Iedereen praat met oprechte nieuwsgierigheid naar elkaars wereld. Er worden geen beloftes gedaan dat er iets gepubliceerd wordt, al kan dat natuurlijk wel een resultaat zijn.
- Na afloop wordt onder de deelnemers via een WhatsApp-groep of mailgroep een gespreksverslag gedeeld. Hierop kunnen de deelnemers reageren. Op deze manier wordt het signaalgesprek digitaal levend gehouden. Daarnaast kunnen deelnemers zich aansluiten bij een LinkedIn-groep. Ook laat de redactie achteraf weten wat ze met het gesprek zal doen.
Het publiek weet veel, maar journalisten luisteren te weinig
Redactie als verbinder
De redactie of andere locatie waar journalist en ervaringsdeskundigen samenkomen, wordt een verbindende plek waar kennis, ervaring en nieuwsgierigheid elkaar raken.
Vertrouwen terugwinnen
Het publiek voelt zich gehoord en gezien, en krijgt dankzij het Signaalgesprek weer meer vertrouwen in de journalistiek.
Nieuwe thema’s en bronnen ontdekken
Journalisten ontdekken thema’s die ze anders nooit hadden gehoord. Net als frisse invalshoeken, originele rubrieken en nieuwe bronnen.
Projectverloop
Het Signaalgesprek is tot stand gekomen tijdens de SVDJ Incubator. Professionals van binnen en buiten de journalistiek werkten aan innovatieve oplossingen voor collectieve uitdagingen binnen de Nederlandse journalistiek.
In 2025 was de hoofdvraag: ‘Hoe betrek je het publiek bij de journalistiek?’
Het programma duurde 9 maanden en werd opgedeeld in 3 fases: Discovery, Ideation en Development. In elke fase stonden verschillende experimenten en onderzoeken centraal. Zo zag het traject van het Signaalgesprek eruit:
Fase 1: Discovery
Tijdens de ontwikkeling van het Signaalgesprek deden we kwantitatief en kwalitatief doelgroeponderzoek. We bekeken welke behoeften en kansen er waren voor betere communicatie bij zowel media als het publiek. We onderzochten hoe journalisten met hun publiek communiceren door middel van deskresearch, enquêtes en interviews met de redacties van Trouw, Noordhollands Dagblad en NU.nl. We gingen ook de straat op om met het publiek hierover te praten. We ontdekten dat mensen graag iets willen bijdragen, zolang het een beetje past in hun tijd of route.
Fase 2: Ideation
We voerden verschillende experimenten uit om te ontdekken hoe je mensen beter kan betrekken. Dat deden we bijvoorbeeld met een mobiele redactie en een bouwplaats: een soort community newsroom waar ook ‘tools’ waren die de gemeenschap kon gebruiken. Daar gingen we in gesprek met betrokken leden van de gemeenschap. De volgende dag legden we hun vragen en bevindingen voor aan een breder publiek. Juist die gesprekken met denkers en doeners, de proactieve leden van een gemeenschap of werkveld, leverden het meest op. Ze gaven journalisten nieuwe verhaalideeën en diepgaande discussies, en ook voor deelnemers zelf bleken de gesprekken waardevol. Soms leverden ze ook samenwerkingen op.
Fase 3: Development
In deze fase kozen we voor een oplossingsrichting: het Signaalgesprek. We werkten het concept verder uit en testten het in de praktijk, zowel bij de redacties van Trouw, Alkmaarsche Courant, ChildPress, Zout Magazine en Domein voor Kunstkritiek, als op andere plekken. Zo konden we zien of het idee echt werkt. Tijdens die tests ontdekten we dat het Signaalgesprek daadwerkelijk bijdraagt aan inhoudelijke verdieping, nieuwe journalistieke ideeën en een sterker vertrouwen tussen publiek en media.
Impressie
Open source
Alles wat tijdens de SVDJ Incubator is ontwikkeld, is open source. De eindresultaten op deze pagina, maar ook alle lessen die daartoe hebben geleid.
Iedereen mag met de ideeën en oplossingsrichtingen die voortgekomen zijn uit het programma aan de slag. Je kunt ze zelf uitproberen, maar juist ook verder ontwikkelen om zo kansrijke producten en diensten te creëren voor de journalistieke sector.
Heb je hier vragen over of wil je meer informatie opvragen over een specifieke oplossing? Neem contact met SVDJ op door te mailen naar info@svdj.nl of te bellen naar 070 361 71 11.
Ga naar signaalgesprek.nl of download hier alle documenten:
Uitkomst Signaalgesprek
Het is geen gegeven dat er een verhaal voortkomt uit een Signaalgesprek. Maar het is wel een mogelijkheid om nieuwe invalshoeken te ontdekken, bij doelgroepen die je normaal misschien niet zou spreken. Dit verhaal is een voorbeeld van een verhaal voortgekomen uit een Signaalgesprek.
Het team
Het team achter Signaalgesprek bestaat uit zes deelnemers van de SVDJ Incubator 2025.
Christiane Gronenberg is hoofdredacteur van Zout, onafhankelijk tijdschrift en online platform over kunst en cultuur.
Gert-Jaap Hoekman is journalist en projectleider bij DPG Media.
Josje Kerkhoven is journalist, coördinator bij het Domein voor Kunstkritiek en stelde bij de vorige Incubator het handboek Publiekswijs samen.
Elise Sijthoff is kinderrechtenactiviste, onderzoeksjournalist en internationale uitgever bij ChildPress.
Michiel Snik is onderzoeksjournalist en ombudsman (lost problemen van lezers op) bij de regionale dagbladen van Mediahuis-West.
Jantina de Vries is journalist en onderzoeker, en mede-ontwikkelaar van magazine ‘Lees me’ over user needs voor lokale redacties
SVDJ Incubator
De SVDJ Incubator is een programma gericht op het creëren van innovatieve oplossingen voor uitdagingen binnen de journalistiek.
In dit innovatieprogramma vormen deelnemers multidisciplinaire teams. Deze teams krijgen de ruimte om betaald te werken aan oplossingen.
Binnen de SVDJ Incubator richten we ons volledig op gedeelde vraagstukken uit de journalistieke sector. Elke ronde staat er één thema/journalistiek probleem centraal. Deze thema’s worden gekozen door het SVDJ en onderbouwd door onderzoek en input uit de sector zelf.
In 2025 bogen we ons over de vraag: ‘Hoe betrek je het publiek bij de journalistiek?’ Lees ook het overkoepelende antwoord wat voortkwam uit deze editie.
Lees meer