Journalistieke vernieuwing in Azië: 'Er is hier weinig urgentie om te innoveren'

Praten we in Europa over media-innovatie, dan gaat het al snel over het toepassen van nieuwe technologieën als augmented reality en voice search. ‘Als je innovatie vanuit dat perspectief bekijkt, zou je kunnen denken dat mediabedrijven in Azië achterlopen,’ zegt Alan Soon van The Splice Newsroom, een nieuwsplatform gericht op innovatieve media-start-ups in Azië.
‘Tegelijkertijd moet je beseffen dat technologie de journalistiek niet gaat redden. We praten bijvoorbeeld al tien jaar over virtual reality en het is nog steeds geen onderdeel van ons dagelijks leven. Technologie is geen doel op zich, het gaat erom dat je begrijpt wat je achterban nodig heeft.’
Soon begon The Splice Newsroom vier jaar geleden samen met Rishad Patel. Ze vergelijken zichzelf met het NiemanLab, de belangrijkste internationale nieuwssite over journalistiek. Met als verschil dat NiemanLab gelieerd is aan de Harvard-universiteit, terwijl The Splice Newsroom grotendeels zichzelf bedruipt, onder andere met de trainingen die Soon en Patel geven en consultancywerk voor mediabedrijven. Daarnaast hebben ze subsidies gekregen van Facebook en Civil Media.

Radicale verandering

Het doel is, volgens de eigen website, ‘radicale verandering’ tot stand brengen in het Aziatische medialandschap. Dat doet The Splice Newsroom door advies te geven aan start-ups en door middel van financiële ondersteuning. De verandering die nodig is in Azië zit ‘m volgens Soon in ondernemerschap. Om dat te begrijpen is het goed om te weten dat media er anders georganiseerd zijn dan in het westen.

Het is in Azië veel makkelijker om gewoon te blijven doen wat je al jaren doet

‘Mediabedrijven zijn in Azië van oudsher in handen van rijke families, conglomeraten of grote bedrijven. Dat betekent onder andere dat er geen urgentie is om te innoveren of om betere digitale diensten te leveren, want het is veel makkelijker om gewoon te blijven doen wat je al jaren doet.
Met als gevolg dat het publiek allang naar andere platformen is vertrokken en er onvoldoende geprobeerd wordt om een nieuwe digitale doelgroep te bereiken. Kranten lanceren bijvoorbeeld apps die niet inspelen op hoe je met je telefoon omgaat, maar die de functionaliteit van papier nabootsen. Dat werkt niet.’

Toekomst in niches

Innovatie kan volgens Soon trouwens van alles betekenen. ‘Iedereen die manieren vindt om een nieuw publiek te bereiken en aan zich te binden, doet aan innovatie.’
Een voorbeeld van een Aziatisch initiatief dat dat succesvol doet is Frontier in Myanmar, dat het Birmese nieuws begrijpelijk maakt voor een achterban van diplomaten en journalisten. Het Singaporese New Naratif weet een klein maar betrokken publiek te bereiken door onder andere de inzet van strips en podcasts. De toekomst van de journalistiek lijkt hier te liggen in niches.
Net als voor mediabedrijven in de rest van de wereld, is het ook voor Aziatische start-ups een uitdaging om het publiek te bereiken via platformen als Facebook. Soon: ‘Maar de invloed van Facebook is in Azië van een ander niveau dan in het westen. In landen als Myanmar staat Facebook gelijk aan internet.’
Het land heeft sinds vijf jaar toegang tot internet en bij het afsluiten van een telefoonabonnement, wordt er vaak automatisch een Facebookaccount gecreëerd. In de start-up scene in Myanmar wordt Facebook gezien als een hindernis voor innovatie, omdat het lastig is een verdienmodel te creëren via het platform.
‘Ik zou me niet blindstaren op Facebook. Ook hier geldt: onderzoek hoe je doelgroep zich gedraagt en vind een oplossing voor hun probleem. Als dat betekent dat je Facebook inzet, dan doe je dat. Als het betekent dat een kanaal op Youtube of Whatsapp geschikter is: ook goed. En je hoeft niet per se te kiezen voor dergelijke nieuwe media. In een land als Myanmar is radio nog steeds invloedrijk. Ook daar kun je mee innoveren.’

Ingrediëntenlijst

The Splice Newsroom wil zich nog meer gaan richten op het faciliteren van kennisdeling voor innovatieve mediamakers. Dit jaar vindt het eerste Splice Beta festival plaats, in het Thaise Chiang Mai. Daarnaast pleit Soon voor een hulpmiddel waarmee mensen kwaliteitsjournalistiek kunnen herkennen. ‘We kijken tegenwoordig ook naar de ingrediënten voordat we iets eten. Ook de journalistiek moet transparant zijn over de ‘ingrediënten’: laten zien hoe je gefinancierd wordt, welke mensen er voor je werken, waar je voor staat. Ook dat is innovatie.’
Foto: Alan Soon (rechts) en Rishad Patel van The Splice Newsroom, door Peter Guest