Emine Uğur: ‘Zijn we een doorgeefluik of gaan we tegengas geven?’
Nieuws | De VoorspellersEmine Uğur (46) is columnist bij Trouw en beleidsadviseur Armoede en schulden bij de gemeente Den Haag.
‘Ik hoop dat we in 2025 teruggaan naar kritische journalistiek. Het lijkt er al jaren op dat journalisten bang zijn politici tegen de schenen te schoppen, waardoor ze niet zo kritisch zijn als ze zouden kunnen. Met ‘teruggaan’ bedoel ik terug naar vijftien à twintig jaar geleden. Ik denk dat de aanslag op Pim Fortuyn in 2002 grote invloed heeft gehad op journalisten. Ze zijn bang om voor links uitgemaakt te worden en te worden beschuldigd van demonisering. Die angst houdt de journalistiek in een wurggreep.
Doorgeschoten
Natuurlijk moet je het rechtse geluid een podium geven, maar de kunst is er een balans in te vinden. De afgelopen jaren zijn journalisten doorgeschoten: iedereen de microfoon geven en het verder lekker loslaten. Dat heeft de samenleving geen goed gedaan. Heel concreet: de leugen van minister Yeşilgöz had grote gevolgen. Het kabinet viel, we kregen nieuwe verkiezingen. Journalisten vragen niet genoeg door over wat politici beweren. Dat is de reden dat het onderwerp migratie de huidige vorm heeft aangenomen.
Volgens de minister maakten jaarlijks duizenden migranten gebruik van de regeling voor gezinshereniging, terwijl het gaat om 70 tot 100 gezinnen per jaar.
Wat niet helpt is dat politici in dit tijdperk journalisten niet meer nodig hebben. Wilders heeft zijn eigen medium waar hij alles kan zeggen wat hij wil. Hoe moeten journalisten kritische vragen stellen als ze de kans niet krijgen? Daarom hoop ik dat de spelregels volgend jaar opnieuw worden vastgesteld. Een daarvan moet op z’n minst zijn dat politici niet zomaar mogen weglopen voor vragen van journalisten. Nu bepaalt Wilders de agenda door iets op X te zeggen, maar tegenover journalisten hoeft hij er geen verantwoording over af te leggen.
De gedachte dat het in Nederland niet zo snel zal gaan met de persvrijheid, vind ik naïef
De journalistiek moet zich afvragen: zijn we een doorgeefluik of gaan we tegengas geven? De grootste partij van Nederland noemt journalisten tuig van de richel, diskwalificeert wetenschappers en bemoeit zich met rechters; allemaal instituten waar de democratische rechtstaat op is gebouwd en waarvan de betrouwbaarheid nu ter discussie wordt gesteld. Geloof me, ook voor journalisten kan het grote gevolgen hebben als deze ontwikkeling doorzet. Dat zie je nu al, met de beoogde bezuinigingen bij de omroepen.
Tegengas
Mensen vinden vaak dat ik overdrijf als ik hierop wijs, of zien het als aanstellerij, maar ik heb hetzelfde in Turkije zien gebeuren. Ik weet hoe snel het kan gaan. In een tijdsbestek van vijf jaar is daar de veiligheid van journalisten verdwenen. Je kunt niet meer zomaar alles zeggen zonder het risico te lopen om opgepakt te worden.
Als Nederlandse journalisten nu geen tegengas geven, is het over tien jaar misschien niet meer mogelijk. Veel mensen denken dat dat in Nederland niet zo snel zal gebeuren. Dat vind ik naïef. Ja, we hebben de luxe gehad van tachtig jaar stabiliteit, geen oorlogen, et cetera. We hebben achterover kunnen leunen en konden vertrouwen op instituten, maar dat is nu niet meer zo vanzelfsprekend. De journalistiek heeft de verantwoordelijkheid om nu weerstand te bieden, ook voor de eigen beroepsgroep.’
Portret: Niek van Ooijen
De voorspellers 2025
Wat staat de journalistiek te wachten? Voor de achtste keer blikken we vooruit op een nieuw jaar. Twaalf journalisten en andere mediakenners vertellen wat ze van 2025 verwachten. Bekijk ze allemaal.
Over de auteur
