GR18 in het nieuws | Roermond
Het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek voerde onderzoek uit naar de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018. Negen gemeenten werden onderzocht, van Amsterdam tot Smallingerland, waarbij we keken naar nieuwsgebruik, nieuwsaanbod en stemgedrag. Het onderzoek geeft inzicht in de rol die lokale media spelen bij de verkiezingen, hoe lokaal nieuws wordt geconsumeerd en in hoeverre media(gebruik) van invloed is op stemgedrag. Het onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met LJS Nieuwsmonitor, Vrije Universiteit Amsterdam en Hogeschool Windesheim.
Wie aan de lokale politiek van Roermond denkt, kan bijna niet om Jos van Rey heen. De oud-wethouder is al 28 jaar betrokken bij de gemeente Roermond, maar werd in 2017 in hoger beroep veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor corruptie. Desondanks mag hij van de rechter gemeenteraadslid blijven.
De eerste aantijgingen tegen Van Rey dateren al van 2011. Twee jaar later besloot zijn partij, de VVD, hem de rug toe te keren. Hierna begon Van Rey met zeven van de elf VVD-raadsleden in Roermond een eigen lokale partij; de Liberale Volkspartij Roermond (LVR).
Van Rey werd lijstduwer van deze partij, die in 2014 tien van de 31 zetels haalde en de VVD decimeerde. Hij werd met voorkeursstemmen herkozen, dus de Roermondenaren leken hem te vergeven. Andere partijen dachten daar anders over: ondanks dat de LVR de grootste was, werd de partij buitenspel gezet door een regenboogcoalitie van CDA, GroenLinks, Demokraten Swalmen, VVD, PvdA en D66.
De raadsverkiezingen van 2018 werden opnieuw gewonnen door de LVR: negen van de 31 zetels. Behalve de VVD en Denk sloten alle partijen de LVR echter uit voor deelname aan een coalitie (reden: Jos van Rey. Tweede werd GroenLinks, dat drie extra plaatsen krijgt naast de reeds bezette vier. Opvallend verder is dat de SP en Denk ieder met één zetel hun (r)entree maken in de raad, terwijl de PvdA (drie zetels verlies) alle plekken kwijt is.
- Inwoners: 57.773
- Gemiddeld inkomen: 22.700 (landelijk: 24.100)
- Migratieachtergrond: 10,6%
(waarvan 5,4% niet-westers) - Totaalaantal zetels: 31
Zetels in de gemeenteraad per partij
- De kiezers in Roermond zijn relatief ouder dan in de andere gemeenten, alleen in Langedijk ligt de gemiddelde leeftijd hoger.
- Regionale en lokale media van Roermond besteedden relatief weinig aandacht aan de winnaar van de verkiezingen, de Liberale Volkspartij Roermond, terwijl de landelijke partijen, vooral het CDA, veel aandacht kregen.
- Het belangrijkste thema voor de kiezers in Roermond is Zorg & Welzijn. In de media komt dit thema aanzienlijk minder vaak terug. Veel meer gaat het over Bestuur & Democratie en over Kunst & Cultuur.
- De lokale partij LVR wordt vooral geassocieerd met Verkeer & Infrastructuur en het belangrijke thema Criminaliteit & Veiligheid. GroenLinks wordt juist gekozen door kiezers die Natuur & Milieu en Zorg & Welzijn belangrijk vinden bij hun stemkeuze.
- Burgers in Roermond gebruiken de lokale media om zich te informeren over de gemeenteraadsverkiezingen, maar niettemin voert de NOS ook tijdens de campagne de boventoon.
- Facebook speelde een bescheiden rol in de campagne. Alleen Demokraten Swalmen en DENK lukt het om enige interactie te krijgen met hun volgers.
Downloads
De ondervraagde kiezers in Roermond zijn in vergelijking met andere gemeenten op leeftijd: alleen in Langedijk zijn de kiezers ouder. Als het gaat om interesse in de politiek en betrokkenheid bij de gemeente, bevindt Roermond zich in de middenmoot.
De omstreden politicus Jos van Rey van de Liberale Volkspartij Roermond (LVR) speelde tijdens de verkiezingen een belangrijke rol. Zoals 1Limburg op haar website kopte op 5 maart 2018 ‘Voor of tegen Van Rey bij verkiezingen Roermond’. Een derde van de ondervraagden overwoog vooraf om op een lokale partij te gaan stemmen. Gezien het feit dat Roermond buiten de LVR weinig grote lokale spelers kent, was de kans dus groot dat veel van deze stemmen voor de partij van Van Rey waren bestemd.
De rol van Van Rey was al duidelijk bij de thema’s die kiezers voorafgaand aan de verkiezingen zeiden belangrijk te vinden. Goed bestuur werd door veel inwoners van Roermond als belangrijk thema gezien, zij het dat andere thema’s nog belangrijker werden geacht. Zorg & Welzijn spant daarbij de kroon, gevolgd door Criminaliteit & Veiligheid en Economie & Werkgelegenheid.
Vooral de kiezers die weinig tot geen nieuws volgen in aanloop naar de verkiezingen geven aan zich zorgen te maken om Zorg & Welzijn en Criminaliteit & Veiligheid. Deze thema’s zijn voor zowel de landelijke nieuwsvolgers als de gebruikers van lokale media aanzienlijk minder belangrijk. De kiezers die vooral lokaal nieuws volgen zijn meer gericht op de thema’s rond economie en werkgelegenheid. De kiezers die alleen landelijk nieuws tot zich nemen, maken zich meer zorgen over het onderwijs in de gemeente.
In de berichtgeving van de lokale en regionale media uit Roermond vinden we meer dan in de andere gemeenten campagnenieuws: zo’n 15 procent van de berichtgeving gaat over peilingen, flyeracties en stemwijzers. Bij L1.nl is dit zelfs 41 procent van de berichten.
1limburg.nl kopte: ‘De verkiezingen staan opnieuw in het teken van de controverse rond Jos van Rey’. Goed bestuur is inderdaad het grootste onderwerp in het Roermondse nieuws (19 procent). Ook is er veel aandacht voor Veiligheid (15 procent) en Verkeer (11 procent).
Wat betreft aandacht voor de zorg is ook hier een mismatch tussen wat kiezers belangrijk vinden en waar media over praten. Het belangrijkste thema voor de bewoners van Roermond, krijgt in de lokale berichtgeving nauwelijks aandacht (5 procent). VIA Roermond wijdt hier met 14 procent nog de meeste berichtgeving aan.
Dat de verkiezingen niet zo om Jos van Rey draaiden als werd gedacht, wordt verder bevestigd door de hoeveelheid berichten waarin zijn partij wordt genoemd door de plaatselijke pers. Lokale partijen worden genoemd in slechts 6 procent van de berichtgeving. Het draait in de media vooral om traditionele partijen: het in Limburg populaire CDA wordt in 22 procent van de nieuwsberichten genoemd, de VVD en PvdA in 17 procent.
Van de lokale media besteedt RTV Roermond de meeste aandacht aan de LVR (11 procent) en krijgt het CDA daar opvallend weinig aandacht (7 procent). De lokale omroep heeft vooral oog voor VVD, D66 en GroenLinks (alle 19 procent).
Veiligheid
Verkeer
Natuur & Milieu
Zorg
Veiligheid
Economie
Lokale partijen worden in Roermond genoemd in slechts 6 procent van de berichtgeving. Het draait in de media vooral om traditionele partijen: het in Limburg populaire CDA wordt in 22 procent van de nieuwsberichten genoemd, de VVD en PvdA in 17 procent.
Er is een groot verschil te zien tussen de individuele media wat aandacht voor partijen betreft. Het CDA, van oudsher een partij die het goed doet in Limburg, kan rekenen op veel aandacht op de websites L1.nl en 1Limburg.nl. In de media die gericht zijn op Roermond zelf, RTV Roermond en VIA Roermond is een ander beeld te zien. Daar krijgen de lokale partijen meer aandacht, al krijgt de LVR in geen van de beide media de meeste aandacht. Die gaat in RTV Roermond naar D66 en VVD, terwijl in VIA Roermond de VVD even vaak genoemd wordt als DENK.
In dit onderzoek is gebleken dat kiezers die buiten landelijke media ook nog lokaal nieuws volgen, eerder geneigd zijn om te stemmen op lokale partijen. In Roermond zien we dit eveneens gebeuren. De gebruikers van lokaal nieuws zijn eerder geneigd op de LVR te stemmen dan op een andere partij. Overigens is de andere lokale partij, Demokraten Swalmen, iets populairder onder de kiezers die geen tot weinig nieuws volgen. Opvallend is verder dat deze groep kiezers niet op het CDA stemt, terwijl dit bij lokale nieuwsgebruikers relatief vaak gebeurt (17 procent). GroenLinks daarentegen kan juist rekenen op de stem van de groep mensen die weinig tot geen nieuws volgt. In mindere mate gebeurt dit ook bij de kiezers die alleen landelijk nieuws volgen.
Dat je voor lokaal politiek succes niet heel veel op Facebook hoeft te zitten, wordt in Roermond bewezen door de LVR. De partij verzond slechts 13 berichten via Facebook en krijgt weinig interactie terug van de 685 volgers. Veel meer berichten werden gestuurd door de VVD in Roermond, al valt ook hier de impact tegen: de berichten kunnen niet rekenen op veel likes, shares en commentaren.
Bij partijen als DENK (1 zetel) en Demokraten Swalmen (3 zetels) ligt dit anders. Zij krijgen aanzienlijk meer reactie van hun volgers. Evenals in Enschede lukt het DENK om via Facebook enige interactie op gang te brengen met de achterban.
Hoewel in geen andere gemeente zoveel inwoners aangeven totaal geen sociale media te gebruiken, doen media hier qua hoeveelheid Facebook-berichten niet onder voor het landelijk gemiddelde. Een nadere blik leert dat het vooral regionale media zoals De Limburger en L1 zijn, waarvan Roermonders berichten zien op Facebook. Lokale media als RTV Roermond en VIA Roermond posten aanzienlijk minder berichten op hun Facebookpagina’s. Qua interactie ontvangen de regionale media ook gemiddeld meer likes, shares en comments dan de lokale media.
