Eén platform voor onderzoeksjournalistiek: waarom zowel VPRO als KRO-NCRV ervoor kozen
Nieuws | OnderzoeksjournalistiekPointer, De Monitor en Reporter Radio gaan samen verder als Pointer. Medialogica ging op in Argos. Wat zit er achter die fusies, en wat betekenen ze voor de toekomst van onderzoeksjournalistiek bij de publieke omroep?
‘Krachten bundelen’ zou zomaar het nieuwe motto van de onderzoeksredacties van de publieke omroep kunnen zijn. Sinds begin dit jaar gaan Argos en Medialogica samen verder als Argos (VPRO/Human) én de KRO-NCRV titels Pointer, De Monitor en Reporter Radio zijn gefuseerd (onder de naam Pointer). Toeval? Wat eindredacteur René Sommer van Pointer betreft wel: ‘Dit heeft niets met elkaar te maken. Je hoort natuurlijk wel eens wat in de wandelgangen, maar ik was verrast dat Argos al in december het nieuwe platform lanceerde.’ Ook Harry Lensink, eindredacteur van Argos, zegt dat de timing toeval is: ‘Toen ik twee jaar geleden begon bij Argos, lag het plan er al, er was alleen een lange aanloop nodig.’
Beide redacties willen de kennis die ze in huis hebben efficiënter gebruiken en zich niet meer beperken tot één medium. Ze leggen de nadruk daarom op één online platform waar de ‘oude’ media, televisie en radio, onderdeel van uitmaken en waarop online ruimte is voor longreads of visuele verhalen. Lensink: ‘Voor Argos was het uitgangspunt altijd radio, voor Medialogica was dat televisie. Nu gaan we meer denken vanuit het onderwerp en zien dan wel welke vorm het uiteindelijk krijgt.’ Als voorbeeld noemt hij de recente productie ‘De lange arm van Iran’, die bestond uit meerdere longreads en een tv-documentaire.
Bij Pointer waren ze al gewend om grote online-producties te draaien, maar de data-redactie zat tot nu toe een beetje tussen de twee andere titels in. Er was geen structurele samenwerking. ‘De gedachte om alles samen te voegen was tweeledig,’ vertelt Sommer. ‘Kunnen we de krachten niet bundelen om daardoor inhoudelijk efficiënter te zijn door meer research te delen? En: één naam geeft meer duidelijkheid en als een onderdeel van de redactie nieuws maakt, profiteert de hele titel ervan.’
Geen krimp, maar groei
‘Efficiënter samenwerken’ is vaak eufemistische taal voor ‘bezuiniging’, maar dat is in beide gevallen niet aan de hand, benadrukken de eindredacteuren. Sommer: ‘Er hoefde niemand weg. We hebben juist mensen aangenomen, vooral designers en developers, want met rond de veertig redacteuren was de redactie al redelijk groot. Het is dus echt geen voorbode voor een reorganisatie.’
Dat geldt ook voor Argos, zegt Lensink: ‘Het is geen bezuiniging, we zijn alleen maar groter geworden. Beide programma’s blijven bestaan en de budgetten zijn overeind gebleven. We zijn zelfs flink gegroeid. De redactie van Argos bestond uit acht man, nu zijn we met een kleine dertig redacteuren.’ Daar zitten ook mensen bij die geen journalist zijn. Daar werd wel met argusogen naar gekeken op de redactie, vertelt Lensink: ‘Onderzoeksjournalisten willen het geld natuurlijk het liefst in het onderzoek steken. Maar nu hebben we een apart iemand die internationale samenwerkingen regelt en iemand voor publieksparticipatie. Beide deden we al, maar we willen het beter en structureler integreren.’
Ingeslagen weg
Beide redacties gaan inhoudelijk verder inzetten op dossiervorming. Lensink: ‘Daarvoor hebben we gekeken naar waar we goed in zijn: rechtsstaat, zorg en medialogica. Als je langlopende dossiers hebt wordt iemand een journalistieke expert, dat geeft verdieping en continuïteit, dat gaan we nu meer stimuleren.’ Maar het is de basis, geen beperking, benadrukt hij. ‘We hebben kennis en kunde op het gebied van die dossiers en willen die specialisatie meer benoemen en uitdiepen, maar dat betekent niet dat we andere onderwerpen helemaal niet doen.’
De fusies zijn vooral een bekrachtiging van de ingeslagen weg, zeggen de eindredacteuren. Sommer: ‘We gaan niet ineens heel andere dingen doen; de afzonderlijke delen blijven wel deels autonoom, radio en televisie blijven bestaan. Maar we hebben nu meer middelen om onze dossiers onder de aandacht te brengen en ze ons daardoor nog meer eigen te maken, zoals de Zorgcowboys, daar kunnen we nu ook op tv meer mee doen.’
Wind mee vanuit Den Haag
Dat er bij de omroepen nu meer ruimte is voor nieuwe ontwikkelingen, heeft er volgens Lensink mee te maken dat politiek Den Haag het belang van onderzoeksjournalistiek ging inzien. ‘Twee jaar voordat ik kwam, was er nog sprake van dat Argos gehalveerd zou worden, maar ineens was onderzoeksjournalistiek weer hot in Den Haag en dat merkten ze ook in Hilversum en toen was er weer meer mogelijk.’
Er kan ook weer een andere politieke wind gaan waaien. Daar is Lensink zich terdege bewust van: ‘We gaan nu inzetten op onze kracht en dat uitbouwen, de gunstige stemming verzilveren, maar we weten dat het ook kan omslaan, dus we gaan geen gekke dingen doen.’
Tot nu toe heeft het samenvoegen vooral veel tijd gekost, maar Lensink hoopt er dit jaar de vruchten van te plukken: ‘Ons bereik en impact zijn al groter, nu moeten we alleen nog zorgen dat dit ook binnen de redactie meer geautomatiseerd wordt en minder tijd kost.’
Beeld: Pointer