Ruimte voor Onderzoeksjournalistiek 2025-2026

Tijdens het programma kijkt een mentor met je mee. Ongeveer 10 uur per maand is hij of zij beschikbaar voor begeleiding en coaching op het gebied van het onderzoeksproces en de organisatiestructuur. Hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat er een verhaal voortkomt uit je onderzoek? Welke onderzoeksmethoden kan je het best toepassen? En hoe zorg je ervoor dat je niet oneindig blijft researchen? Jouw mentor kijkt met je mee.

Komend jaar worden er drie plenaire bijeenkomsten  georganiseerd voor de deelnemers aan dit programma. Tijdens deze bijeenkomsten ga je samen met andere deelnemers en je mentor aan de slag met vraagstukken uit de praktijk en komen er verschillende gastsprekers langs. In totaal zijn er 3 plenaire bijeenkomsten. Deze vinden plaats in Utrecht, op loopafstand van CS.

Onderdeel van het programma zijn twee cursussen. Deze vormen de basis van alles wat tijdens dit programma aan bod komt. In totaal zijn het zes dagdelen, waarvan drie dagdelen geïntegreerd met de plenaire bijeenkomsten. Een deel van de cursussen zal plaatsvinden op gastredacties. In overleg ook op redacties van deelnemende nieuwsorganisaties.

De cursus is opgesplitst in twee leerlijnen: één voor journalisten en één specifiek voor leidinggevenden. Tijdens de cursus werk je actief met je eigen casussen, zodat je de theorie direct in de praktijk toepast.

In deze basiscursus krijg je als beginnend onderzoeksjournalist de vaardigheden aangereikt om zelfstandig onderzoek te doen. Je leert hoe je een onderzoeksonderwerp kiest, opzet en scherp afbakent. We behandelen belangrijke journalistieke principes zoals hoor- en wederhoor, bronbescherming en het omgaan met voorinzage. Daarnaast besteden we aandacht aan je veiligheid als journalist: hoe ga je om met druk van buitenaf, online intimidatie, juridische dreiging of fysieke risico’s tijdens je onderzoek?

Leidinggeven aan onderzoeksjournalistiek vraagt om specifieke inzichten en vaardigheden. In deze cursus leer je hoe je als chef ruimte creëert voor onderzoek binnen de dagelijkse praktijk van de redactie. Je gaat aan de slag met thema’s als projectmanagement, inhoudelijke begeleiding, journalistieke eindredactie en rolverdeling binnen het team. Zo ontwikkel je de kennis om onderbouwde keuzes te maken en je team effectief te ondersteunen.

Alle belangrijke data, bijvoorbeeld wanneer de plenaire bijeenkomsten en cursusdagen plaatsvinden, volgen binnenkort.

Elke redactie ontvangt een bedrag van minimaal 3.000 euro voor o.a. opleidingen en op het gebied van onderzoeksjournalistiek. Hieronder valt ook het bijwonen van netwerkbijeenkomsten, conferentie- of congresdeelname en softwarelicenties die bijdragen aan het vergroten van de kennis en vaardigheden op het gebied van onderzoeksjournalistiek. De hierbij horende reis-en verblijfskosten vallen ook onder deze kosten. Dit budget kan naar eigen inzicht worden ingezet gedurende de looptijd van het programma. Het is mogelijk om een hoger bedrag aan te vragen dan de minimale 3.000.

De subsidie biedt redacties de ruimte om op verschillende manieren arbeidskosten te vergoeden. Zo is het mogelijk om bestaande medewerkers die zich bezighouden met onderzoeksjournalistiek, te begroten vanuit de subsidie.

Ook is het mogelijk om nieuwe collega’s aan te nemen die actief aan de slag gaan met onderzoeksjournalistiek. De maximale bijdrage is 58.500 euro naar rato per persoon per kalenderjaar, inclusief werkgeverslasten. 1 fte staat hierbij gelijk aan 36 uur. Onder werkgeverslasten verstaan we, naast het brutoloon: vakantiegeld, loonheffingen en pensioenafdracht.

Dit is nadrukkelijk een bijdrage aan arbeidskosten en je dient zelf voor een passende beloning te zorgen waarbij rekening gehouden wordt met de Fair Practice Code. In totaal kun je maximaal 58.500 euro opvoeren voor arbeidskosten op je begroting, het is mogelijk om dit bedrag te verdelen over meerdere personen.

Subsidie aanvragen doe je via MijnSVDJ. Maak eerst een account aan of log direct in via de portal, kies daarna via de knop ‘aanvraag indienen’ het juiste aanvraagformulier.

Als je nog niet eerder met jouw nieuwsorganisatie hebt meegedaan aan het programma Ruimte voor Onderzoeksjournalistiek, kies het aanvraagformulier voor fase 1.

Heb je fase 1 afgerond of heb je in het verleden als eens deelgenomen aan Ruimte voor Onderzoeksjournalistiek toen er nog geen fases gehanteerd werden? Gebruik het aanvraagformulier voor fase 2.

Heb je fase twee doorlopen en wil je aan de laatste ronde van de regeling deelnemen? Dan vul je het formulier in bedoeld voor fase 3.

Twijfel je welk formulier je moet gebruiken of aan welke fase je deel kan nemen? Neem dan contact op met Coördinator Verdieping Reinier Kist of Projectmedewerker Maaike Jans.

Een aanvraag wordt alleen in behandeling genomen als deze volledig is. We beoordelen binnen een week na indiening van de aanvraag de volledigheid daarvan. Het kan zijn dat je bericht ontvangt over ontbrekende gegevens, met de uitnodiging om deze gegevens alsnog binnen één week aan te leveren. Maar, in elk geval voor het einde van de aanvraagperiode. Wanneer de aanvraag niet compleet is, wordt deze niet behandeld.

Ingediende aanvragen, die volledig zijn, worden eerst door ons  getoetst aan de drempelcriteria van de subsidieregeling. Voldoet de aanvraag niet aan deze drempel, dan wijzen we de aanvraag direct af.

De drempelcriteria zijn:

De aanvraag wordt ingediend door een nieuwsorganisatie. Daarnaast kan een nieuwsorganisatie maximaal 3 keer subsidie ontvangen op grond van deze regeling.

Subsidieaanvragers die behoren tot fase 3 worden tevens beoordeeld aan de hand van het volgende drempelcriterium: 20 procent van de kosten die voor subsidie in aanmerking komen, wordt bekostigd door de subsidieaanvrager zelf.

Wanneer de aanvraag voldoet aan de drempelcriteria, wordt deze beoordeeld aan de hand van de volgende inhoudelijke criteria:

• Redactionele leiding: in welke mate is de redactionele leiding betrokken bij dit project en worden journalisten adequaat begeleid?
• Visie: in hoeverre is er sprake van een duidelijke visie op het bedrijven van onderzoeksjournalistiek?
• Duurzaamheid: in welke mate wordt de opgedane onderzoeksjournalistieke kennis en vaardigheden geborgd binnen de organisatie? In hoeverre is er sprake van een plan om na de subsidieperiode onderzoeksjournalistiek te verankeren binnen de organisatie?
• Geografische spreiding: Is de subsidieaanvrager een nieuwsorganisatie met een regionale of lokale redactie?

Bij beoordeling op de inhoudelijke criteria ‘Redactionele leiding’, ‘Visie’ en ‘Duurzaamheid’ wordt het oordeel door het Stimuleringsfonds vertaald in een waardering per criterium. Hierbij wordt gewerkt met een systeem waarin deze waardering wordt omgezet in een cijfer volgens een vijfpuntenschaal. Dat betekent dat voor ieder van de vier criteria een score van 1 t/m 5 gescoord kan worden, waarbij de volgende indeling geldt: 1. onvoldoende 2. matig 3. voldoende 4. goed 5. zeer goed. Zowel de waardering als het cijfer staan op zichzelf; aanvragen worden niet direct met elkaar vergeleken.

Let op: in de beoordeling wordt alleen gekeken naar de subsidieaanvraag. Resultaten uit eerdere deelname, worden hierin expliciet niet meegenomen. Je wordt dus alleen beoordeeld op wat in je subsidieaanvraag staat geschreven.

Bij beoordeling van het criterium ‘Geografische spreiding’ wordt gekeken of de subsidieaanvrager een regionale of lokale redactie betreft. Indien dit het geval is kent het Stimuleringsfonds een score van één extra punt toe.

Binnen 12 weken na het indienen van je aanvraag ontvang je het besluit. Via de aanvraagomgeving MijnSVDJ word je op de hoogte gebracht van dit besluit. Je ontvangt een mail zodra er een nieuw bericht voor je klaar staat.

Als je subsidie ontvangt van het Stimuleringsfonds ga je ook verplichtingen aan met betrekking tot (financiële) verantwoording en vastlegging van je activiteiten. Lees daarom de regeling aandachtig door voordat je een aanvraag indient.

Bij het beoordelen van de aanvraag wordt gebruik gemaakt van drie fases waarin de aanvrager wordt ingedeeld.

Bij het beoordelen van de aanvraag wordt gebruik gemaakt van drie fases waarin de aanvrager wordt ingedeeld.

Als je nog niet eerder met jouw nieuwsorganisatie hebt meegedaan aan het programma Ruimte voor Onderzoeksjournalistiek  word je ingedeeld in fase 1. Je vult dan het aanvraagformulier in voor fase 1.

Heb je fase 1 afgerond of heb je in het verleden al eens deelgenomen aan Ruimte voor Onderzoeksjournalistiek toen er nog geen fases gehanteerd werden? Dan val je onder fase 2: je gebruikt dan het aanvraagformulier voor fase 2.

Heb je fase twee doorlopen en wil je aan de laatste ronde van de regeling deelnemen? Dan vul je het formulier in bedoeld voor fase 3.

Twijfel je welk formulier je moet gebruiken? Neem vooral contact met ons op, we denken graag met je mee. Bel tijdens kantooruren naar 070 361 7111 of neem direct contact op met Coördinator Verdieping Reinier Kist of Projectmedewerker van dit programma Maaike Jans.

Onderzoeksjournalistiek definiëren we als kritisch en diepgravend journalistiek onderzoek, gebaseerd op een onafhankelijk geformuleerde onderzoeksvraag. Het maakt gebruik van specifieke methoden die kenmerkend zijn voor onderzoeksjournalistiek. Daarbij worden feiten verzameld en met elkaar in verband gebracht. Bovendien is er altijd sprake van een duidelijk maatschappelijk belang.

Het Stimuleringsfonds hanteert een definitie die uitgaat van een niet-landelijk aaneengesloten geografisch gebied met een bepaalde taalkundige, culturele, demografische of institutionele samenhang. Regionaal en lokaal gerichte onderzoeksjournalistiek bedient het publiek binnen zo’n eenheid. Dat neemt niet weg dat de impact van journalistiek onderzoek uiteindelijk landelijk kan zijn.

Het is mogelijk om met de subsidie arbeidskosten te vergoeden voor nieuwe medewerkers of medewerkers die momenteel al in loondienst zijn. Mits ze zich tijdens (een gedeelte van) de projectperiode volledig toeleggen op onderzoeksjournalistiek of andere werkzaamheden die daarvoor essentieel zijn.

Het is mogelijk dat nieuwe arbeidsplaatsen ingevuld worden door specialisten uit andere disciplines dan de journalistiek. Bijvoorbeeld een ICT-expert of Woo-deskundige, zonder wie onderzoeksjournalistiek niet goed mogelijk is. Hiermee willen we multidisciplinair werken stimuleren.

De nieuwe arbeidsplaatsen hoeven niet alleen mensen in loondienst te zijn. Deze plekken kunnen ook door zzp’ers of freelancers ingevuld worden.

De achtergrond van Ruimte voor Onderzoeksjournalistiek, lees je in de toelichting van de regeling.