Het digitale interview: ‘na corona’ in de prullenbak, of nog steeds bruikbaar?

Technisch gehannes, gebrek aan context, een gehaast gevoel: het was fijn dat interviewen de afgelopen twee jaar ook digitaal bleek te kunnen, maar ideaal was anders. Dus nu alles weer ‘in het echt’ kan en mag, is het hoog tijd om het online interview naar het verleden te verbannen. Toch? Sara Madou ziet ook voordelen aan interviewen via een scherm.

Frustraties

Digitale interviews zijn anders dan fysieke gesprekken, dat moge duidelijk zijn. Een belangrijk verschil is bijvoorbeeld dat je weinig meekrijgt van randzaken. Wordt er voortdurend gewiebeld met een been, draagt hij of zij een glitterlegging, geeft diegene een stevige handdruk? Je komt er via een scherm niet achter. En dan zijn er nog de technische problemen. Haperende microfoons, schokkerige camerabeelden, een slechte WiFi-verbinding bij een van de partijen en, de grootste frustratie van menig journalist de afgelopen jaren: het feit dat elkaar onderbreken of aanvullen een stuk lastiger werkt achter de laptop.

‘… en ik heb…’ // ‘… maar kun je ook?..’

‘Oh sorry, ga jij maar eerst.’ // ‘Ik…’

‘Haha misschien…’ // ‘Kunnen we…’

‘Nou dit schiet ook niet op hè?’ // ‘Dit werkt niet echt zo hè?

Het laten vallen van veelzeggende stiltes kan heel waardevol kan zijn in een vraaggesprek, maar voelt via een scherm een stuk ongemakkelijker. En wat is het juiste moment om in te breken?

Neem de tijd

In een digitaal gesprek ontbreekt small talk of er is in ieder geval minder ruimte voor. Even wat gedachteloos geklets over de locatie waar jullie je bevinden, de koffie-of-thee-vraag, elkaar een beetje leren kennen zodat het échte gesprek soepeler loopt; het is allemaal minder vanzelfsprekend en dat maakt een digitaal interview vaak formeler dan de fysieke versie. Maar daar kun je gelukkig op anticiperen, door niet te strak te plannen en bewust een moment hiervoor te nemen. Wat ook helpt is om een paar minuten vóór de start al klaar te zitten, je vragen/aantekeningen in de aanslag en alle technische zaken gecheckt. En zet de webversie van Whatsapp en mailnotificatie-geluiden even uit, want die bliepjes op de achtergrond leiden nogal af.

Het kan ook zonder beeld

Je zou het bijna vergeten, maar het telefonische vraaggesprek bestaat ook nog! Voor als je genoeg hebt gekregen van je eigen hoofd bekijken, vierkante ogen hebt gekregen of omdat je het al ijsberend interviewen met je oortjes in zo hebt gemist; het kan allemaal nog steeds.

Vastleggen

De meeste programma’s voor online meetings bieden de mogelijkheid deze op te nemen. Het valt wel aan te raden om alleen het geluid te gebruiken wanneer je het gaat uitwerken, want anders zit je wéér naar je eigen hoofd te kijken. Daarnaast kun je natuurlijk ook gewoon je gebruikelijke opnameapparaat of telefoonapp naast je scherm leggen en het gesprek opnemen (mits je het geluid over de speakers en niet via oortjes laat lopen). Ben je meer van het aantekeningen maken? Open dan een document naast je gespreksvenster en tik mee. Het klinkt misschien wat ongezellig, maar doordat je ondertussen nog steeds (min of meer) de ander aankijkt komt dat minder onvriendelijk over dan wanneer je tegenover iemand zit met je neus in een notitieboek.

Keuzes, keuzes

Privacy-gevoeligen hebben het niet zo op Zoom, Mac-gebruikers krijgen een allergische reactie van Teams-uitnodigingen, Google Meets is handig als je ook gebruikt maakt van Drive en Agenda, Skype is eenvoudig in het gebruik maar hapert nogal eens… Kortom: de voorkeur als het gaat om een meetingplatform is vrij persoonlijk. Ben je niet gebonden aan een besturingssysteem van je werk- of opdrachtgever; maak daar dan vooral je eigen keuze in. En stuur de uitnodiging op tijd (handig als je veel interviewt: een apart mapje in je mail om al die linkjes in te verzamelen, zodat je ze niet last minute hoeft te zoeken).

Waardeer de voordelen

Er valt genoeg te klagen over de beperkingen van digitale interviews, maar heus, er zijn ook een heleboel voordelen.

• Het is efficiënter en milieuvriendelijker: doordat je niet naar een andere stad of zelfs een ander land hoeft te reizen, bespaar je reistijd en benzine.
• Je kunt ondertussen stiekem googelen als je even kwijt bent hoe het boek van de schrijver die je spreekt ook alweer heet, en hij of zij merkt er waarschijnlijk niks van.
• Bij gevoelige onderwerpen kunnen mensen juist openhartiger zijn, omdat ze in hun eigen, veilige omgeving zitten.
• Je mist weliswaar lichaamstaal en andere zaken, maar daar staat tegenover dat mensen vanuit hun persoonlijke leefruimte weer andere zaken over zichzelf weggeven. De boekenkast waar ze voor zitten bijvoorbeeld, of juist de rommel die ze vermoedelijk om zich heen hebben verzameld (als diegene zijn of haar achtergrond heeft geblurd). Ook passerende katten, kinderen of partners kunnen een interessant inkijkje geven voor je verhaal.

Kritische blik

Thuiswerken en daarmee digitale interviews zijn minder essentieel geworden in ons werk, ‘post-corona’, maar ze zullen niet meer uit de dagelijkse praktijk verdwijnen. En dat is helemaal niet erg, als je je bij het inplannen afvraagt of een interview daar geschikt voor is. Denk: een basic vraag-antwoord interview wel digitaal, net als een deskundige die je nodig hebt voor een specifieke vraag, maar persoonlijke, diepgravende interviews werken, als je de mogelijkheid hebt, vaak toch wat beter als je elkaar in het echt ziet.

Foto: Dylan Ferreira / Unsplash