Kwennie Cheng: ‘Freelance beeldmakers zouden meer moeten meedenken op redacties’

Kwennie Cheng (33) is freelance data-illustrator en grafisch vormgever. In haar NRC-rubriek Oogopslag combineert ze datajournalistiek met illustratie en opinie. Daarnaast werkt ze voor Trouw, Nieuwsuur en het Scheepvaartmuseum.

‘Datajournalistiek wordt steeds serieuzer genomen, merk ik. Redacties zien echt dat datavisualisaties iets toevoegen aan het eindproduct. Die waardering vertaalt zich in extra vraag. Zo maakt Nieuwsuur in 2024 extra fte vrij voor datajournalistiek en vormgeving. Ook NRC heeft veel behoefte aan datavisualisaties, en dat geldt volgens mij net zo goed voor andere kranten. Ik vermoed dat die vraag de komende jaren nog verder toeneemt.

Datavisualisaties maken cijfers toegankelijk voor een breed publiek. Veel mensen vinden het lastig zich een beeld te vormen bij grote getallen. Datavisualisatie helpt daarbij. Je maakt ingewikkelde informatie sneller inzichtelijk. Volgens mij zien mensen het nut ervan meer in sinds de coronacrisis. Toen werden er veel cijfers genoemd in de media, en datavisualisaties konden die in één oogopslag duiden.

Veel potentie

Het potentieel van freelance beeldmakers kan nog beter benut worden, denk ik. Vooral als het gaat om innovatieve producties. Het zou goed zijn als we vaker meedenken. Hoe kan tekst en beeld elkaar nog meer versterken? Veel schrijvende redacteuren weten niet wat er visueel allemaal mogelijk is. Logisch, dat is niet hun expertise, maar er is zoveel potentie. Kijk naar buitenlandse media als South China Morning Post en Reuters. Zij maken geweldige grafische producties, bijvoorbeeld over de manier waarop reddingswerkers te werk gaan bij hevige aardbevingen.

In 2020 kreeg ik hetzelfde bedrag als toen ik in 2014 begon. Dat kan toch niet?

Met een goed team kunnen Nederlandse beeldmakers dat ook. Toch stel je zoiets als freelancer niet zo snel voor, want de drempel voor een pitch is best hoog als je niet dagelijks op de redactie werkt. Dan moet je vanuit het niets een heel plan uitwerken. Als je bij een vergadering aanwezig bent, is het delen van je ideeën laagdrempeliger. Dan kun je makkelijker inhaken op een onderwerp dat iemand anders pitcht, of samen met een schrijvend redacteur op ideeën komen.

Hogere tarieven

Met mijn rubriek Oogopslag in NRC ben ik meestal ruim een dag bezig, verdeeld over twee dagdelen. De vergoeding hiervoor vind ik fair. Bij andere redactionele klussen is dat niet altijd het geval. Ik merk ook wel dat het rommelt op veel redacties. Zowel vaste werknemers als freelancers willen koopkrachtcompensatie. Daar sta ik honderd procent achter. Het is belachelijk dat de tarieven voor freelancers jarenlang amper gestegen zijn. In 2020 kreeg ik hetzelfde als in 2014, toen ik begon. Dat kan toch niet? De enige winst die ik maakte, was dat ik steeds sneller werkte, dus ik kon meer doen in minder tijd.

Ik hoop dat de waardering voor freelance beeldmakers in 2024 dus ook vaker in geld wordt uitgedrukt. Bij de laatste onderhandelingen tussen de NPO en NVJ zijn freelancers ook meegenomen – dat is heel fijn. De NVJ komt duidelijk op voor freelancers, en dat geldt ook voor vaste medewerkers in de journalistiek. Nog een goede ontwikkeling: tussen redacties onderling is er veel solidariteit. Zo hoorde ik dat medewerkers van DPG zich gesterkt voelden door de protesten bij NRC. Ook al zijn redacties concurrenten, ze trekken samen op en steunen elkaar. Dat geeft hoop voor de toekomst.’

De voorspellers 2024

Wat staat de journalistiek in 2024 te wachten? Voor de zevende keer blikken we vooruit op een nieuw jaar. Twaalf journalisten, onderzoekers en andere mediakenners vertellen wat ze verwachten van 2024. Bekijk ze hier allemaal.