Dossier

Publieksbetrokkenheid

Op deze dossierpagina vind je informatie over het thema Publieksbetrokkenheid. Bij dit onderwerp kun je denken aan vragen als: Hoe kunnen redacties diverse perspectieven betrekken? Op welke manieren kun je journalistieke keuzes en processen toelichten aan het publiek? En hoe kan de journalistiek zich aanpassen aan veranderende verwachtingen van het publiek, zonder haar kernwaarden te verliezen?

Journalistieke organisaties houden zich steeds actiever bezig met dit soort vragen. Wil je je verder in dit thema verdiepen? Bekijk hieronder het onderzoek en verhalen van mensen en organisaties die zich inzetten voor het versterken van de relatie tussen publiek en journalist, en het aanbod van SVDJ op dit gebied.

Sectorverkenning

Hoe kunnen we betrouwbaarheid en kwaliteit van journalistiek waarborgen: het is één van de opgaves waar de journalistiek voor staat.

Hoewel het vertrouwen in nieuws in Nederland nog altijd hoog is in vergelijking met andere landen en nieuwsmerken een goed imago hebben, zet een dalende interesse in nieuws en afname van nieuwsgebruik dit onder druk.

Hoe kan de journalistiek hiermee omgaan? Om deze brede opgave te concretiseren, heeft SVDJ Karlijn Goossen in 2024 gevraagd om inzichten te verzamelen van experts binnen de journalistieke sector.

Veel experts benadrukten het belang van reflectie op de relatie tussen journalist en publiek. De opgehaalde informatie is vervolgens gebruikt om tijdens een sectorbijeenkomst op 2 juli 2024 verder te verdiepen. Ben je benieuwd naar inzichten van experts en resultaten van de sectorbijeenkomst? Download de samenvatting hieronder.

Samenvatting verkenning

Quotes deelnemers verkenning

Quote Margo Smit, ombudsman NPO: ‘Het publiek moet jou als journalist geloven en vertrouwen, en dat is iets wat je niet zomaar kunt opleggen. Dit vraagt om zelfreflectie en het vermogen om vanuit de ogen van het publiek naar je eigen werk te kijken.’
Quote Gert-Jan van Teeffelen, adjunct-hoofdredacteur, De Volkskrant: ‘Door middel van campagnes (zoals de Volkskrant Open, red.) laten we zien hoe onze journalistiek werkt en proberen we het vertrouwen van het publiek terug te winnen.’
Quote Mark Boukes, Universitair hoofddocent communicatiewetenschappen, Universiteit van Amsterdam: ‘Vertrouwen in journalistiek is een breed en complex begrip, dat vaak versimpeld wordt tot vragen als 'Is de journalist objectief?'. Maar volgens mij omvat vertrouwen veel meer aspecten’
Quote Carmen Fernald, Hoofdredacteur Levensbeschouwing & Caribisch Netwerk, NTR: ‘Door bewust met representatie om te gaan en verschillende perspectieven op te zoeken, kan journalistiek relevanter en betrouwbaarder worden voor een breder publiek.’
Quote Laurens Vreekamp, auteur van het boek The Art of AI en oprichter Future Journalism Today Academy: 'We moeten bij iedere redactionele, inhoudelijke, technologische en organisatorische keuze bedenken hoe deze de betrouwbaarheid en de relatie met ons publiek verbetert.'
Quote op afbeelding: Sophie van Oostvoorn, journalistiek strateeg en auteur van De Nieuwe Lezer ‘Het opbouwen van vertrouwen draait om het ontwikkelen van een open relatie waarin je samen met het publiek kijkt naar de problemen en oplossingen. Alleen zo kan journalistiek relevant blijven in een wereld waar influencers vaak meer invloed hebben dan traditionele nieuwsmerken.’
Quote Renée van der Nat, senior onderzoeker lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie: “Vertrouwen is een wisselwerking; net zoals journalisten verwachten dat het publiek hen vertrouwt, zouden journalisten hun publiek ook moeten vertrouwen. Daarover weten we nog niet zo veel, en dat is problematisch, vooral als het gaat om groepen die zich niet vertegenwoordigd voelen in de media.”
Quote Kiki de Bruin, PhD-onderzoeker bij Hogeschool Utrecht en WUR, doet onderzoek naar o.a. nieuwsmijding: “Mensen weten niet altijd waarom journalisten bepaalde keuzes maken, zoals terughoudendheid bij het publiceren van onzekere informatie. Journalisten houden zich aan strikte ethische regels, maar het publiek ervaart dat niet altijd als betrouwbaar.”

Incubatorprogramma 2025

Op basis van de verzamelde inzichten uit de sectorverkenning, wil SVDJ in 2025 samen met professionals op zoek naar oplossingen voor een meer publieksgerichte journalistiek.

Binnen het Incubatorprogramma richten we ons volledig op gedeelde vraagstukken uit de journalistieke sector. Elke ronde staat er één thema/journalistiek probleem centraal. Deze thema’s worden gekozen door SVDJ en onderbouwd door onderzoek en input uit de sector zelf. De centrale vraag voor de Incubator 2025 is: ‘Hoe betrekken we het publiek bij de journalistiek?’.

Benieuwd naar de oproep en hoe je je kunt aanmelden voor het programma? Kijk hier verder:

Meer info Incubator

Media van Morgen

Op zoek naar inspirerende voorbeelden uit de sector?

Media van Morgen op 7 november in Haarlem stond helemaal in het teken van publiekbetrokkenheid. Tijdens deze dag gingen we op verkenning hoe journalistieke organisaties hun publiek beter proberen te betrekken, wat het ze oplevert en wat we daarvan kunnen leren. Een bijeenkomst voor journalisten, uitgevers, omroepen, investeerders, onderzoekers en studenten.

Sessies die je kon bezoeken waren o.m.:

  • Een betere band met je publiek: lessen van het interactieteam van EenVandaag
  • How investigative platform The Ferret engages its audience (Engelstalig)
  • Hoe Spot On (KRO-NCRV) hun achterban actief betrekt en zo een stem geeft aan jonge biculturele vrouwen

 

Onderzoeken over publieksbetrokkenheid

Op zoek naar meer verdieping? Er zijn verschillende onderzoekers en organisaties met expertise op dit gebied.

Verhalen over journalistiek en publiek

Lees artikelen die eerder op SVDJ.nl verschenen over de wisselwerking tussen de journalistiek en het publiek.

Klikt Het

Negatieve reacties op socials? Niet te veel van aantrekken. ‘Het grootste deel van het publiek vindt journalistiek belangrijk’

Mediawetenschapper Mijke Slot onderzocht de afgelopen jaren de digitale relatie tussen journalisten en hun publiek. In de podcast ‘Klikt het?’ deed ze verslag van haar onderzoek. In dit afsluitende interview blikt Slot terug op het project en deelt ze de belangrijkste bevindingen. ‘Slechts tien procent van het publiek levert online commentaar.’

04-07-2023
Podcast

Podcast: Door de stad in te duiken zorgt OPEN Rotterdam voor verbinding en vertrouwen

Ontdek journalistieke innovatie in Media van Morgen de podcast. In deze aflevering spreekt Suse van Kleef met Sascha Meijer van OPEN Rotterdam.

19-06-2024
Podcast

Podcast: Hoe de Volkskrant met haar lezers betere verhalen maakt

Luister naar Media van Morgen de podcast en ontdek hoe de Volkskrant journalistieke innovatie aanpakt. Een kijkje achter de schermen met Xander van Uffelen.

08-05-2024
Op de werkvloer

Groeten uit Schotland, waar de journalisten van The Ferret samenwerken met hun lezers

Het is zomer, dus we gaan op reis. In een korte serie nemen we een kijkje bij buitenlandse media die het net even anders doen. Vandaag deel 4: hoe houd je je publiek betrokken bij je journalistieke organisatie? Schotse nieuwsorganisatie The Ferret weet raad: zij hebben drie bestuurszetels gereserveerd voor de lezers.

27-08-2024
Onderzoek

Onderzoeker Mark Boukes: ‘Kwalitatieve journalistiek zorgt niet per se voor vertrouwen’

Nieuwsmedia doen van alles om het vertrouwen in de journalistiek te versterken. Factchecken bijvoorbeeld, en uitleggen hoe ze te werk gaan. Maar levert dat ook wat op? Volgens Mark Boukes, onderzoeker in de communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, is daar vrijwel niets over bekend. Hij begint daarom met een grote studie in veertien landen om dat te onderzoeken.

28-03-2024

Meer dossiers

dossier

Diversiteit & inclusie

Op deze dossierpagina vind je informatie over diversiteit en inclusie in de journalistiek. Diversiteit kan worden omschreven als het geheel aan aspecten waarop mensen van elkaar verschillen. Inclusie gaat over overeenkomsten en over een gevoel hebben van erbij horen. De redactiecultuur, instroom van journalisten, een inclusieve benadering en het gebruik van bronnen zijn voorbeelden van factoren die een diverse en inclusieve journalistieke sector bevorderen. Benieuwd hoe je stappen kunt zetten op dit gebied? Bekijk hieronder onderzoek en verhalen van mensen en organisaties die zich inzetten voor een diversere en inclusievere journalistiek.
dossier

Samenwerking binnen de onderzoeksjournalistiek

Op deze dossierpagina vind je informatie over samenwerking binnen onderzoeksjournalistiek. Onderzoeksjournalisten werken steeds vaker samen om tegels te lichten. Loop jij rond met een idee voor een gezamenlijk onderzoeksproject of wil je de mogelijkheden voor jouw organisatie verkennen? Bekijk op deze pagina praktische tips, laat je inspireren door verhalen van andere organisaties en bekijk ons programma-aanbod.
dossier

Design Thinking

Op deze dossierpagina vind je informatie over de methode van Design Thinking en hoe je die kunt toepassen op de journalistiek. Tegen welke problemen lopen nieuwsgebruikers, journalisten en redacties aan? En hoe kun je daar oplossingen voor ontwerpen? Die vragen staan centraal bij Design Thinking, een methode waarbij je niet innoveert vanuit de maker, maar vanuit de gebruiker. Bekijk onze programma’s, praktijkverhalen en verdiepingsmateriaal waarbij deze innovatieve werkwijze centraal staat.