Irene Hollebrandse: ‘De regio is een onuitputtelijke bron van verhalen’

Irene Hollebrandse (34) is hoofdredacteur van Bureau Spotlight, een onderzoeksredactie in de Gelderse Vallei. Daarnaast is ze freelance onderzoeksjournalist en item-regisseur.

‘Het voelt soms alsof we gemeentes in de regio aan het opvoeden zijn. Burgemeesters zijn vooral druk met hun eigen imago en dat van hun medewerkers. De transparantie is op sommige thema’s ver te zoeken. Dat vind ik zorgwekkend. Mensen hebben al zo weinig vertrouwen in de overheid. Dat wordt er zo niet beter op.

Stoomcursus journalistiek

Grote steden zijn het wel gewend om contact te hebben met kritische onderzoeksjournalisten. Kleinere gemeentes minder. Het duurt vaak lang voordat we antwoord krijgen op persvragen of Woo-verzoeken (Wet open overheid, red.) – als er al een antwoord komt. Heel frustrerend. Ik heb het idee dat persvoorlichters regelmatig vinden dat wij te kritisch zijn. Of dat ze geïrriteerd zijn omdat we niet ‘volgens de procedure’ werken. Laten we het alsjeblieft over de inhoud hebben, denk ik dan.

Onderzoeksjournalisten hoeven elkaar niet in de weg te zitten, we kunnen elkaar juist helpen

Ik speel weleens met het idee voor een masterclass of spoedcursus journalistiek voor gemeentes. Hoe werkt journalistiek? Wat voor waarde heeft het voor onze democratie? En voor jou als raadslid? Om zo het idee “Help, de media zijn gevaarlijk” uit hun hoofd te krijgen. We staan allebei in dienst van de samenleving, maar dat realiseren sommige gemeentemedewerkers zich echt niet. Misschien is zo’n stoomcursus wel een mooie taak in 2024 voor het Stimuleringsfonds of de NVJ.

Onuitputtelijke bron

Gelukkig geven onderzoeksjournalisten niet snel op. Ook in de regio niet. Ik merk dat er de laatste jaren meer aandacht is voor regionale journalistiek. Zo werkte Pointer tijdens de afgelopen verkiezingen samen met lokale titels om uitspraken van politici te factchecken. Ook de pop-ups van Pointer zijn een goed voorbeeld van regionale onderzoeksjournalistiek. Volgens mij staan we pas aan het begin van de opmars van deze journalistieke vorm. Er is zoveel te halen in de regio, er zijn zoveel misstanden bloot te leggen die directe impact hebben op het leven van mensen. De regio is een onuitputtelijke bron van verhalen.

Maar financiering blijft lastig. Bij Bureau Spotlight gaan we de laatste jaren nieuwe samenwerkingen aan, in innovatieve vormen, bijvoorbeeld met theatermakers en kunstenaars. Daardoor zijn culturele subsidies nu ook een mogelijkheid. Maar het blijft zoeken naar een duurzaam businessmodel. Dat geldt voor veel meer onderzoekscollectieven.

Elkaar helpen

Als ik iets wens voor 2024, is het dan ook: meer geld voor journalistiek in de regio. Met meer geld, onder andere van gemeentes, kunnen we vaker interdisciplinair werken. Bijvoorbeeld met datawetenschappers of marketeers. Het is zonde om een onderzoek uit de weg te gaan puur omdat je de expertise zelf niet hebt.

2024 wordt het jaar van de samenwerking, voorspel ik. Dat gaat bij ons al supergoed. Wij leren veel van onze partners: of dat nu kleine onderzoekscollectieven zijn, zoals Spit, of grotere namen als Follow the Money. Ik hoop dat andere media het belang van samenwerking ook blijven zien. We hoeven elkaar als onderzoeksjournalisten niet in de weg te zitten, we kunnen elkaar juist helpen. Samen bereiken we nog veel meer mensen en maken we dus meer impact dan alleen.’

Portret: Rosa Snijders

De voorspellers 2024

Wat staat de journalistiek in 2024 te wachten? Voor de zevende keer blikken we vooruit op een nieuw jaar. Twaalf journalisten, onderzoekers en andere mediakenners vertellen wat ze verwachten van 2024. Bekijk ze hier allemaal.