Zoeken

Online nieuwsgebruik neemt toe, vooral op de smartphone

De Stand van de Nieuwsmedia

In 2019 bezochten meer Nederlanders online nieuwsplatformen dan in de jaren daarvoor. Het verzadigingspunt van het gebruik is kennelijk nog niet in zicht. Vooral de smartphone wordt voor het raadplegen van nieuwssites gebruikt: nieuws lezen via de smartphone is het meest toegenomen.

Deze Litouwse factcheckers strijden dagelijks tegen desinformatie (en waarschuwen het westen)

Innovatie

In Litouwen ontzenuwen journalisten, overheid en burgers gezamenlijk desinformatie. Met dank aan de ngo Debunk.EU, die een tool ontwikkelde die leugenachtige berichten snel detecteert. ‘We hoeven niet meer geblinddoekt naar desinformatie te speuren.’

Zo creëert je brein z'n eigen nepnieuws: de rol van vooroordelen en verwachtingen

Wat zegt de wetenschap?

Berichtgeving over de strijd tegen nepnieuws gaat vaak over schimmige nieuwssites, sabotage van politieke tegenstanders of verkeerd afgestelde algoritmes die onbetrouwbare nieuwsbubbels creëren. Volgens wetenschappers van de Ohio State University in Columbus vergeten we door de focus op externe factoren één heel belangrijke bron van nepnieuws: onszelf. In een tweedelige studie toonden zij aan hoe ons eigen brein een bron van nepnieuws is. Het eerste deel gaat over de rol van 'schema’s'.

'Het thuisfront voelde zich niet meer het belangrijkst.' Lessen van De Correspondents Amerikaanse avontuur

Innovatie

In 2017 vertrokken de oprichters van De Correspondent naar New York om een internationaal filiaal op te richten. Een grootse campagne werd opgezet, waarbij prominente namen uit de Amerikaanse journalistiek zich voor The Correspondent inzetten. Later bleek de redactie 'gewoon' in Amsterdam gevestigd te worden, wat de oprichters op veel kritiek kwam te staan. Leendert van der Valk volgde de lancering van dichtbij en beschreef zijn ervaringen in het boek De Correspondent in Amerika. 'Ze hebben een sterke mening over de journalistiek, dus ik wilde kijken of ze die ook zelf waarmaken.’

Regel voor regel een artikel checken: onderzoeksjournalistiek op z'n Zweeds

Onderzoeksjournalistiek

Onderzoeksjournalistiek draait om het boven water halen van fouten, misstanden en andere verborgen feiten. Die feiten moeten dan wel kloppen. Dat lijkt een open deur, maar volgens de Zweedse onderzoeksjournalist Nils Hanson gaat het nog vaak genoeg mis in de journalistiek. Daarom introduceerde hij zijn factcheck-methode line-by-line. Elke regel van het verhaal wordt uitgekamd, elk lettertje gecheckt voorafgaand aan de publicatie.

Team Leids Mediafonds wint Slimste Journalist

SVDJ

In het Amsterdamse Pakhuis de Zwijger werd donderdag 30 januari onder leiding van quizmaster Herman van der Zandt gestreden om de titel én een bokaal van de Slimste Journalist 2020. 23 teams van journalisten, onderzoekers, politici en communicatiedeskundigen testten hun kennis op het gebied van actualiteit, geschiedenis, politiek, entertainment en het online bereik van nieuwsmedia.

Vogue verdubbelde het aantal bezoekers door nieuwsbehoeften van lezers in kaart te brengen

Innovatie

Verschillende media hebben de afgelopen jaren de nieuwsbehoefte van de lezer / kijker / luisteraar in kaart gebracht. Zo ontwikkelde de NOS in Nederland het nieuwsbehoeftemodel en deelde Bloomberg het publiek op in drie categorieën, die het gebruikt bij de ontwikkeling van nieuwe producten. Ook lifestyle-tijdschrift Vogue heeft tegenwoordig een model, dat het gebruikt bij het bedenken, schrijven en publiceren van verhalen en het ontwikkelen van nieuwe nieuwsproducten.

Door deze game raak je beter bestand tegen nepnieuws

Innovatie

Om mensen weerbaarder te maken tegen dat nepnieuws ontwikkelden psychologen van de universiteit van Cambridge het spel Slecht Nieuws, samen met de Nederlandse startup DROG. Het onderzoek van Cambridge toont aan dat je na het spelen beter bestand bent tegen nepnieuws, ongeacht je opleiding, leeftijd of politieke ideologie.

Inschrijving voor innovatieprogramma Accelerator geopend

Subsidie

Op maandag 27 januari stelt het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek de Accelerator open, hét journalistieke innovatieprogramma van Nederland. Het Stimuleringsfonds moedigt iedere journalistieke vernieuwer, beginnend of ervaren, eenling of bedrijf, aan om deel te nemen aan de Accelerator. Er wordt in totaal 750.000 euro beschikbaar gesteld, aan te vragen door alle teams gedurende het programma. Aanmelden kan tot en met 15 maart.

Het Netflix-effect: we kijken steeds meer on demand

De Stand van de Nieuwsmedia

Nederlanders kijken steeds meer 'uitgesteld' en 'on demand' naar de tv. De kloof tussen ouderen en jongeren groeit, jongeren onder de 20 kijken gemiddeld minder dan een uur naar de traditionele tv, 65-plussers besteden daar ruim 4,5 uur per dag aan.

Deze 28 projecten gaan de onderzoeksjournalistiek in Nederland komend jaar versterken

Onderzoeksjournalistiek

In de tweede ronde van de pilot subsidieregeling onderzoeksjournalistiek doen komend jaar verspreid over Nederland 28 projecten mee. Daarbij is in totaal ruim 2,8 miljoen euro aan subsidie toegekend. Per 1 januari 2020 zijn deze projecten van start gegaan. Voor 19 projecten betekent dat een vervolg op vorig jaar, de 9 andere teams doen voor het eerst mee.

Nieuwe koers Vrij Nederland met 'vaste' freelancers: 'Dit is het moment om te bouwen'

Innovatie

Na een roerige periode bij Vrij Nederland, waarin bijna de hele redactie ontslagen werd, maakt hoofdredacteur Ward Wijndelts een nieuwe aanpak bekend. Het tijdschrift gaat op structurele basis werken met een groep nieuwe freelancers, die een jaar lang werken aan een eigen thema. ‘Ik wil de identiteit terugbrengen en daarmee het bestaansrecht van de titel. Hierom bestaan we, dit zijn de onderwerpen die we belichten en met deze reden.’

Vijf tips om de herkomst van foto’s en video’s te checken

Onderzoeksjournalistiek

Waar is die ene foto op Twitter genomen? Wanneer is dat filmpje op Facebook eigenlijk gemaakt? Is dat beeld al eerder gebruikt, of is het nieuw, en is er Photoshop aan te pas gekomen? Met deze tips ontdek je eenvoudig wat de oorsprong van foto's en video's is.

Bekijk hier alle onderzoeken uitgevoerd door SVDJ

Onderzoek

Nieuwe regeling Professionalisering Lokale Publieke Media-instellingen gepubliceerd Aanvragen van 2 juni t/m 14 juli 2025

Van correspondent tot AI-expert: hoe Tom van de Weghe in de deepfakes dook

Innovatie

Er is veel te weinig kennis over kunstmatige intelligentie binnen de journalistiek, merkte Tom van de Weghe. Dus besloot hij zelf maar het goede voorbeeld te geven.  Van de Weghe, journalist bij de Vlaamse publieke omroep VRT, deed een jaar lang onderzoek naar kunstmatige intelligentie in de journalistiek - in het bijzonder naar deepfakes. Afgelopen zomer kwam hij terug bij VRT Nieuws met een forse dosis nieuwe kennis, die hij probeert te gebruiken in zijn werk.

We kijken meer televisie dan vorig jaar – tegen de trend in

De Stand van de Nieuwsmedia

Nederlanders kijken steeds meer ‘uitgesteld’ naar de televisie. Ook het kijken naar video on demand neemt toe. Kijken naar reguliere televisie bleef in 2019 stabiel ten opzichte van 2018. In totaal wordt er in 2019 dus meer tv gekeken dan in het jaar daarvoor. En dat is een trendbreuk.

De volgende stap: Google Assistent krijgt persoonlijke nieuwsupdates

Innovatie

Google wil met zijn Google Assistent een belangrijkere rol gaan spelen in de dagelijkse nieuwsroutine van gebruikers. Op dit moment kun je als eigenaar van een Google Home of Android-telefoon al vragen om een nieuwsupdate, maar dan krijg je een soort bulletin dat in zijn geheel beschikbaar wordt gemaakt door nieuwsorganisaties. In de VS is Google in november echter begonnen met een gepersonaliseerde nieuwsupdate die samengesteld is aan de hand van verschillende nieuwsbronnen.